Học chụp street photography từ A-Z với 10 bước cực kì đơn giản

Nhiếp ảnh đường phố (Street Photography) ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ với những người mới tập tành bước vào thế giới nhiếp ảnh mà còn với cả các nhiếp ảnh gia kỳ cựu. Lý do khiến thể loại này cuốn hút đến vậy nằm ở sự gần gũi và tính chân thực vốn có. Bạn không cần phải sở hữu một studio đắt tiền, không cần giấy phép ra vào hậu trường, thậm chí đôi khi cũng chẳng cần đến một bộ máy ảnh chuyên nghiệp hạng nặng. Chỉ với một chiếc máy ảnh nhỏ gọn, đôi khi là chiếc smartphone trong tay, bạn đã có thể bắt đầu hành trình ghi lại những khoảnh khắc đời thường tưởng chừng như bình dị nhưng lại ẩn chứa sức mạnh kể chuyện vô cùng sâu sắc.

Nhiếp ảnh đường phố không giới hạn trong việc “chụp trên đường phố” như tên gọi. Đó có thể là góc công viên, bến xe buýt, khu chợ địa phương, một quán cà phê nhỏ, hay bất cứ nơi công cộng nào mà cuộc sống đang diễn ra. Điều làm nên giá trị của ảnh đường phố là khả năng phản ánh cuộc sống một cách tự nhiên, đôi khi hỗn độn nhưng lại vô cùng chân thật. Chính sự không dàn dựng ấy đã tạo ra sức hút đặc biệt, khiến người xem cảm nhận rõ ràng nhịp sống qua từng tấm ảnh.

Trong bài viết này, bạn sẽ tìm thấy 10 bước cơ bản để bắt đầu và từng bước nâng cao kỹ năng chụp ảnh đường phố của mình. Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã quen với ống kính, những kinh nghiệm này chắc chắn sẽ giúp bạn tự tin hơn, sáng tạo hơn và tạo ra những bức ảnh ấn tượng mang dấu ấn cá nhân.

1. Chọn đúng các thiết bị chuyên dụng

Một bức ảnh đẹp không hoàn toàn phụ thuộc vào thiết bị, nhưng việc chọn đúng công cụ sẽ giúp bạn dễ dàng làm chủ được khoảnh khắc. Với nhiếp ảnh đường phố, sự tiện lợi và tốc độ phản ứng là yếu tố quan trọng hàng đầu. Nếu bạn là người thích sự chắc chắn, máy ảnh DSLR vẫn luôn là lựa chọn đáng tin cậy, đặc biệt khi bạn muốn cầm nắm chắc tay và thao tác nhanh trên các nút bấm vật lý. Tuy nhiên, xu hướng hiện nay cho thấy nhiều nhiếp ảnh gia đường phố ưu tiên máy ảnh mirrorless bởi sự nhỏ gọn, nhẹ nhàng và linh hoạt. Mirrorless có thể dễ dàng cho vào balo hoặc túi đeo chéo, giúp bạn thoải mái di chuyển trong nhiều giờ mà không cảm thấy nặng nề.

Bên cạnh máy ảnh, ống kính cũng đóng vai trò quan trọng. Một số nhiếp ảnh gia thích sử dụng ống kính fix với tiêu cự cố định vì nó buộc họ phải di chuyển, tiến lại gần hoặc lùi ra xa để có bố cục hoàn hảo, từ đó rèn luyện con mắt sáng tạo. Ngược lại, ống kính zoom mang đến sự linh hoạt, giúp bạn bắt được khoảnh khắc bất ngờ mà không cần dịch chuyển quá nhiều. Tùy thuộc vào phong cách và thói quen chụp ảnh của mình, bạn có thể cân nhắc để tìm ra bộ thiết bị phù hợp nhất. Quan trọng nhất là sự thoải mái và dễ dàng thao tác, vì chỉ khi cảm thấy tự tin với thiết bị, bạn mới có thể tập trung hoàn toàn vào sáng tạo nghệ thuật.

2. Đừng vội cầm máy chụp ngay lập tức

Khi lần đầu bước ra đường cùng chiếc máy ảnh, hẳn bạn sẽ bị thôi thúc muốn bấm máy liên tục. Mọi thứ xung quanh đều trở nên thú vị: ánh đèn neon phản chiếu xuống vũng nước, một người nghệ sĩ đường phố đang chơi guitar, hay đơn giản chỉ là những dòng người hối hả qua lại. Tuy nhiên, việc chụp quá nhiều mà không quan sát kỹ có thể khiến bạn nhận về hàng loạt bức ảnh dư thừa, thiếu điểm nhấn và khó chọn lựa.

Thay vào đó, hãy cho mình thời gian để quan sát. Dừng lại vài phút ở một góc phố, cảm nhận nhịp sống nơi đó, theo dõi cách ánh sáng thay đổi theo từng khoảnh khắc và để ý những chi tiết có thể trở thành chủ thể chính trong khung hình. Nhiếp ảnh đường phố là sự kết hợp giữa kiên nhẫn và nhạy bén. Đôi khi, bạn cần đứng chờ đúng thời điểm một người băng qua khung cảnh để tạo thành một bố cục hoàn hảo. Việc dành thời gian quan sát cũng giúp bạn tránh được những tấm ảnh ngẫu hứng nhưng thiếu sự kết nối.

3. Kiểm tra tất cả các khung hình trước khi chụp

Một khung hình đẹp không chỉ nhờ chủ thể mà còn đến từ việc sắp xếp các yếu tố xung quanh. Trước khi nhấn nút chụp, hãy đưa mắt quét qua toàn bộ khung hình. Liệu có chi tiết nào gây phân tâm như biển báo, cột điện, một người đi ngang không mong muốn hay ánh sáng gắt từ phía sau? Nếu có, bạn có thể dịch chuyển vài bước, đổi góc chụp hoặc điều chỉnh tiêu cự để loại bỏ.

Ngoài ra, việc xác định độ phơi sáng phù hợp ngay từ đầu cũng cực kỳ quan trọng. Nhiều nhiếp ảnh gia đường phố thường chọn chế độ manual hoặc semi-manual để có thể kiểm soát hoàn toàn ánh sáng, khẩu độ và tốc độ màn trập. Khi đã quen với cách điều chỉnh nhanh, bạn sẽ dễ dàng phản ứng kịp với những khoảnh khắc bất ngờ mà không bỏ lỡ chúng.

4. Lưu ý về background phía sau

Một trong những lỗi thường gặp của người mới là quá tập trung vào chủ thể mà quên mất cảnh nền. Kết quả là bạn có thể vô tình chụp được những chi tiết gây xao nhãng, như một biển quảng cáo sáng rực, người đi đường mặc trang phục quá nổi bật hoặc vật thể không liên quan xuất hiện sau lưng nhân vật chính. Điều này có thể phá hỏng hoàn toàn bức ảnh vốn dĩ rất tiềm năng.

Do đó, hãy luôn dành vài giây để kiểm tra background trước khi chụp. Chỉ một bước sang bên hoặc một thay đổi nhỏ về góc chụp cũng có thể loại bỏ yếu tố gây rối. Dần dần, bạn sẽ rèn luyện được thói quen “soi” background một cách tự nhiên mà không cần suy nghĩ nhiều.

5. Hãy nhìn theo một cách khác biệt

Một bí quyết để tạo ra những bức ảnh đường phố độc đáo chính là thay đổi góc nhìn. Thay vì chụp ở tầm mắt thông thường, bạn có thể thử cúi thấp máy xuống ngang hông, đặt máy ở mặt đất để lấy góc từ dưới lên hoặc leo lên vị trí cao để bao quát toàn cảnh. Mỗi góc nhìn khác nhau sẽ mang đến một cảm xúc khác nhau cho bức ảnh, đồng thời phá vỡ sự nhàm chán của các khung hình quen thuộc.

Sự sáng tạo trong nhiếp ảnh đường phố không chỉ đến từ góc chụp mà còn từ cách bạn lựa chọn khoảnh khắc. Một ánh mắt nhìn lạc quan giữa đám đông vội vã, một bóng đổ kéo dài trong buổi chiều tà hay những chi tiết nhỏ như tấm áp phích rách trên tường cũng có thể trở thành tác phẩm nghệ thuật khi được nhìn nhận từ một góc khác biệt.

6. Tự tin khi tiếp cận chủ thể bức ảnh

Không ít người mới thường ngại ngần khi giơ máy ảnh về phía người lạ. Sự e dè này đôi khi khiến bạn bỏ lỡ những khoảnh khắc quý giá. Để vượt qua rào cản đó, hãy tập giao tiếp với nụ cười và thái độ cởi mở. Nhiều người sẽ tò mò khi thấy bạn chụp ảnh và nếu bạn chủ động giới thiệu hoặc cho họ xem lại bức ảnh vừa chụp, họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều.

Sự tự tin không chỉ giúp bạn dễ dàng tiếp cận chủ thể mà còn ảnh hưởng đến chất lượng bức ảnh. Khi bạn thoải mái, nhân vật trong ảnh cũng sẽ tự nhiên hơn, tạo ra cảm xúc chân thật và sống động. Hãy nhớ rằng nhiếp ảnh đường phố là kể chuyện bằng hình ảnh và để câu chuyện trở nên hấp dẫn, bạn cần kết nối với nhân vật bằng cả máy ảnh lẫn thái độ của mình.

7. Hãy thường xuyên lui tới một địa điểm nhất định

Một trong những cách hay để nâng cao kỹ năng là chọn một địa điểm quen thuộc và quay lại nhiều lần. Qua thời gian, bạn sẽ nhận ra những thay đổi thú vị: ánh sáng buổi sáng khác hẳn buổi chiều, nhịp sống ngày thường khác với cuối tuần, hay mùa đông mang đến bầu không khí khác hẳn mùa hè. Chính sự lặp lại này sẽ giúp bạn rèn luyện khả năng quan sát và sáng tạo không ngừng.

Ngoài ra, việc gắn bó với một địa điểm cụ thể còn giúp bạn nắm bắt sâu hơn về nhịp sống nơi đó. Bạn có thể quen biết những gương mặt thường xuyên xuất hiện, hiểu rõ hơn về thói quen sinh hoạt và từ đó tạo ra những bộ ảnh có chiều sâu, phản ánh một câu chuyện dài hơi hơn là chỉ một khoảnh khắc ngắn ngủi.

8. Lựa chọn ảnh màu hay ảnh đen trắng sẽ thích hợp hơn

Màu sắc hay đen trắng không chỉ là yếu tố kỹ thuật mà còn là cách bạn truyền tải cảm xúc. Ảnh màu thường phù hợp khi bạn muốn nhấn mạnh sự sống động, sự đa dạng của đô thị với biển quảng cáo, ánh đèn, trang phục nhiều màu sắc. Ngược lại, ảnh đen trắng có khả năng loại bỏ sự phân tâm từ màu sắc, tập trung vào đường nét, ánh sáng và cảm xúc. Nó thường mang lại cảm giác cổ điển, hoài niệm hoặc mạnh mẽ hơn trong việc truyền tải thông điệp.

Không có quy tắc cố định cho việc chọn ảnh màu hay đen trắng, tất cả phụ thuộc vào cảm xúc bạn muốn thể hiện. Nhiều nhiếp ảnh gia còn chụp ở định dạng màu và sau đó chuyển sang đen trắng để có thêm sự lựa chọn trong khâu hậu kỳ. Quan trọng nhất là hãy để trực giác và con mắt nghệ thuật của bạn dẫn dắt.

9. Mặt pháp lý của việc chụp ảnh đường phố

Chụp ảnh nơi công cộng thường ít bị hạn chế, nhưng tùy quốc gia và bối cảnh, bạn cần lưu ý các quy định pháp luật. Ở một số nơi, việc chụp người lạ mà chưa xin phép có thể bị coi là xâm phạm quyền riêng tư, đặc biệt nếu hình ảnh được sử dụng cho mục đích thương mại. Do đó, khi muốn dùng ảnh cho quảng cáo hoặc bán bản quyền, bạn nên có sự đồng ý bằng văn bản của nhân vật trong ảnh.

Ngoài ra, cũng cần chú ý đến các khu vực nhạy cảm như tòa nhà chính phủ, cơ sở quân sự hay những địa điểm có biển cấm chụp ảnh. Tôn trọng pháp luật và tôn trọng nhân vật không chỉ giúp bạn tránh rắc rối mà còn tạo dựng hình ảnh chuyên nghiệp trong mắt người khác.

10. Đảm bảo bạn có mọi thứ sẵn sàng hỗ trợ khi chụp

Một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp luôn biết cách chuẩn bị trước khi ra ngoài. Pin đầy, thẻ nhớ trống, ống kính sạch sẽ là những bước cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng. Không gì tệ hơn việc bỏ lỡ khoảnh khắc chỉ vì pin cạn hoặc thẻ nhớ đầy. Ngoài ra, việc đưa máy ảnh về cài đặt mặc định cũng giúp bạn sẵn sàng ứng phó ngay khi thấy khoảnh khắc bất ngờ.

Hãy tập cho mình thói quen kiểm tra thiết bị trước mỗi buổi chụp, giống như một nghi thức nhỏ. Điều này giúp bạn yên tâm tập trung vào sáng tạo mà không bị phân tâm bởi vấn đề kỹ thuật.

Nhiếp ảnh đường phố là hành trình khám phá thế giới xung quanh thông qua lăng kính cá nhân. Nó không chỉ là việc bấm máy để ghi lại hình ảnh mà còn là cách kể chuyện bằng hình ảnh, phản ánh đời sống, văn hóa và cảm xúc của con người trong từng khoảnh khắc. 10 bước cơ bản trên không chỉ giúp bạn bắt đầu với nhiếp ảnh đường phố mà còn mở ra cánh cửa để bạn tự tin sáng tạo và phát triển phong cách riêng của mình.

Điều quan trọng nhất, hãy để niềm đam mê dẫn lối. Hãy kiên nhẫn quan sát, không ngừng thử nghiệm và trên hết, hãy tận hưởng niềm vui khi được ghi lại những khoảnh khắc đời thường. Vì cuối cùng, nhiếp ảnh không chỉ là lưu giữ hình ảnh mà còn là lưu giữ cảm xúc, ký ức và câu chuyện mà bạn muốn kể với thế giới.