Gemini và cái giá năng lượng phía sau những dòng trả lời thông minh

Google vừa khiến cả thế giới công nghệ lẫn người dùng bất ngờ khi chính thức tích hợp trợ lý AI Gemini vào ứng dụng Google Maps. Đây là một bước đi được đánh giá là táo bạo, không chỉ làm thay đổi cách chúng ta sử dụng bản đồ, điều hướng hay tìm kiếm thông tin mà còn mở ra cánh cửa cho một kỷ nguyên mới, nơi trí tuệ nhân tạo hiện diện trong từng khía cạnh đời sống số. Tuy nhiên, đi kèm với những hứa hẹn về tiện ích và sự sáng tạo không giới hạn, Gemini cũng đặt ra nhiều dấu hỏi lớn liên quan đến tiêu thụ năng lượng, biến đổi khí hậu và trách nhiệm của các ông lớn công nghệ trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực vì một tương lai bền vững.

1. Gemini bước vào Google Maps

Trong suốt nhiều năm, Google Maps đã là “bản đồ bỏ túi” quen thuộc của hàng trăm triệu người dùng. Mọi người sử dụng nó để tìm đường, tra cứu địa điểm, tìm quán ăn, khách sạn hay lên kế hoạch cho chuyến du lịch. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của Gemini, Google Maps không còn chỉ là một công cụ định vị mà trở thành một trợ lý thông minh đồng hành cùng người dùng trong suốt hành trình.

Điểm khác biệt lớn nhất là khả năng hiểu và phản hồi những câu hỏi mở. Người dùng không cần gõ tên một địa điểm cụ thể mà có thể hỏi: “Nếu tôi chỉ có 5 tiếng ở Sài Gòn, nên đi đâu để vừa thưởng thức ẩm thực vừa có ảnh đẹp để lưu niệm?” hoặc “Tôi muốn khám phá một góc Paris ít khách du lịch, bạn gợi ý gì?”. Gemini sẽ phân tích sở thích, bối cảnh và dữ liệu khổng lồ của Google để đưa ra gợi ý hợp lý, thậm chí sắp xếp thành một lộ trình hợp thời gian. Đây là bước tiến từ một ứng dụng “tra cứu” sang một “cố vấn du lịch” thực thụ.

Gemini còn tăng tính trực quan bằng cách tạo hình ảnh minh họa ngay trong Maps. Ví dụ, bạn muốn biết cảm giác đứng trên cầu Vàng ở Đà Nẵng vào lúc bình minh thế nào, Gemini có thể dựng hình ảnh mô phỏng để bạn hình dung. Khi đang chọn khách sạn, bạn có thể yêu cầu hình ảnh view từ phòng hướng biển để dễ so sánh. Những hình ảnh này không thay thế trải nghiệm thực tế nhưng giúp giảm thiểu sai lầm và tạo cảm hứng cho chuyến đi.

Ngoài ra, Gemini còn thay đổi khái niệm điều hướng. Không chỉ dẫn từ A đến B nhanh nhất mà còn tính đến trải nghiệm dọc đường. Một người mê ẩm thực có thể được gợi ý tuyến đi qua những quán ăn nổi bật, trong khi một người thích chụp ảnh có thể được dẫn qua các điểm có cảnh quan đẹp. Từ đó, Google Maps trở thành một công cụ cá nhân hóa cao, nơi mỗi chuyến đi đều mang màu sắc riêng của từng người.

2. Tham vọng bành trướng của Gemini từ Google Maps đến Google Home

Nếu Google Maps là điểm xuất phát, thì Google Home chính là đích đến quan trọng trong tham vọng đưa Gemini trở thành một phần của đời sống hiện đại. Google Home vốn được nhiều gia đình sử dụng để điều khiển thiết bị bằng giọng nói nhưng vẫn chủ yếu mang tính “thực thi lệnh”. Khi Gemini xuất hiện, nó có thể biến ngôi nhà thành một không gian sống thông minh, nơi công nghệ biết suy nghĩ, lập kế hoạch và đồng hành với chủ nhân.

Mua Tài khoản Google AI Pro (Gemini Pro) Giá Rẻ

Một buổi sáng, bạn thức dậy và Gemini đã sẵn sàng bản tóm tắt ngày mới: lịch họp, thời tiết, tình trạng giao thông, kèm lời nhắc xuất phát sớm hơn 10 phút để tránh kẹt xe. Nếu bạn đang theo chế độ ăn uống lành mạnh, Gemini gợi ý bữa sáng phù hợp, đồng thời khởi động máy pha cà phê trước khi bạn bước xuống bếp. Khi bạn rời nhà, Gemini tự động đồng bộ với Google Maps để chỉ dẫn tuyến đường không chỉ nhanh mà còn thoải mái, chẳng hạn đi qua công viên để bạn có vài phút thư giãn.

Đến tối, khi bạn trở về, Gemini có thể tự động chuyển sang “chế độ thư giãn”. Đèn dịu nhẹ, nhạc nền nhẹ nhàng, điều hòa ở mức dễ chịu và một lời nhắc nhỏ: “Bạn có lịch gọi điện cho bạn bè lúc 9 giờ. Bạn muốn tôi nhắc lại không?”. Đây là cách Gemini dần trở thành một “người quản gia kỹ thuật số” trong gia đình.

Không dừng lại ở đó, Gemini còn có tiềm năng hỗ trợ nhiều khía cạnh khác: theo dõi giấc ngủ và sức khỏe của các thành viên, nhắc nhở người cao tuổi uống thuốc đúng giờ, hỗ trợ trẻ em học tập bằng cách trả lời các câu hỏi khó, hay thậm chí gợi ý các hoạt động giải trí chung cho cả gia đình.

Tham vọng cuối cùng của Google là biến Gemini thành một trợ lý toàn diện, hiện diện từ lúc bạn rời nhà cho đến khi quay lại. Nếu thành công, Gemini sẽ không còn là một phần mềm vô tri mà trở thành “thành viên gia đình kỹ thuật số” vừa là người bạn đồng hành, vừa là cố vấn, vừa là người trợ giúp không thể thiếu.

3. Những lo ngại về năng lượng và biến đổi khí hậu

Song song với sự phấn khích về những khả năng mới của Gemini, cộng đồng công nghệ và xã hội lại bắt đầu lo ngại về tác động môi trường mà các mô hình AI thế hệ mới mang lại. Điều này không phải là không có lý do. AI, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như Gemini, ChatGPT hay Claude, đều cần khối lượng tính toán khổng lồ để vận hành. Mỗi lần người dùng gửi một câu hỏi và nhận lại câu trả lời, đằng sau đó là hàng ngàn phép toán diễn ra trong các trung tâm dữ liệu tiêu tốn năng lượng.

Google, trong báo cáo công bố vào tháng 8.2025, đã cung cấp một cái nhìn rõ ràng hơn về mức tiêu thụ năng lượng của Gemini. Theo đó, mỗi lời nhắc văn bản chỉ tiêu tốn khoảng 0,24 watt-giờ điện, tương đương với việc xem TV chưa đầy 9 giây. Mỗi lần tương tác như vậy thải ra 0,03 gram carbon dioxide và sử dụng khoảng 0,26 ml nước, phần lớn để làm mát hệ thống máy chủ.

Thoạt nhìn, những con số này dường như rất nhỏ và không đáng kể. Nhưng nếu nhân lên với quy mô toàn cầu, vấn đề trở nên khác hẳn. Gemini hiện có khoảng 47 triệu người dùng hoạt động thường xuyên vào năm 2025. Nếu mỗi người chỉ gửi 10 yêu cầu mỗi ngày, thì lượng năng lượng tiêu thụ và khí thải phát sinh sẽ trở thành một con số khổng lồ.

Google cũng khẳng định rằng công ty đã đạt được bước tiến lớn trong việc giảm thiểu tác động môi trường. Trong vòng một năm, lượng khí thải carbon từ ứng dụng Gemini đã giảm tới 44 lần nhờ tối ưu thuật toán và cải thiện hạ tầng trung tâm dữ liệu. Đồng thời, Google cũng đang nghiên cứu các giải pháp để giảm lượng nước cần thiết cho quá trình làm mát, chẳng hạn như tái sử dụng nước hoặc chuyển sang các phương pháp làm mát bằng không khí.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là phần bề nổi của tảng băng. Bởi vì ngoài năng lượng tiêu thụ trong mỗi lần người dùng gửi yêu cầu, còn một yếu tố lớn hơn nhiều: quá trình đào tạo mô hình AI. Để huấn luyện một hệ thống như Gemini, Google phải sử dụng hàng triệu GPU trong nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng. Quá trình này tiêu thụ lượng điện năng khổng lồ và tạo ra lượng khí thải carbon không nhỏ. Đây là điểm mà các báo cáo thường ít đề cập nhưng lại là thách thức thật sự trong bài toán cân bằng giữa phát triển AI và bảo vệ môi trường.

4. Những cảnh báo từ MIT và sự thật về các trung tâm dữ liệu

Theo nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu ở Bắc Mỹ đã tăng từ 2.688 megawatt vào năm 2022 lên tới 5.341 megawatt vào năm 2023, gần gấp đôi chỉ trong một năm. Trong đó, AI là một trong những nguyên nhân chính. Các mô hình ngôn ngữ lớn, hệ thống gợi ý, tạo sinh hình ảnh và video đều cần một khối lượng tính toán vượt trội so với các ứng dụng truyền thống.

Đặc biệt, MIT cảnh báo rằng phần lớn điện năng dùng để cung cấp cho các trung tâm dữ liệu mới hiện nay vẫn đến từ các nhà máy điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch. Điều này đặt ra một nghịch lý: trong khi các công ty công nghệ liên tục quảng bá về cam kết phát triển bền vững, về việc sử dụng năng lượng tái tạo và giảm phát thải, thì thực tế vận hành vẫn phụ thuộc nặng nề vào các nguồn năng lượng gây hại cho khí hậu.

Trên quy mô toàn cầu, số lượng trung tâm dữ liệu đang bùng nổ để đáp ứng nhu cầu điện toán AI. Các quốc gia từ Mỹ, châu Âu đến châu Á đều đang xây dựng thêm hàng loạt trung tâm dữ liệu mới. Nếu không có giải pháp năng lượng sạch đi kèm, sự bùng nổ này có thể trở thành gánh nặng khổng lồ cho mục tiêu giảm phát thải toàn cầu.

5. AI có thật sự đồng hành cùng nỗ lực bảo vệ môi trường?

Câu hỏi lớn được đặt ra là: Liệu sự phát triển mạnh mẽ của AI có đi cùng với những tiến bộ trong bảo vệ môi trường hay không? Một mặt, AI mang lại rất nhiều lợi ích trong việc tối ưu hóa năng lượng, phát triển công nghệ năng lượng tái tạo, quản lý hệ thống điện thông minh và cải thiện hiệu suất sản xuất. Nhưng mặt khác, chính bản thân quá trình vận hành và phát triển AI lại đang tiêu thụ một lượng tài nguyên khổng lồ.

Chúng ta có thể nhìn vào ví dụ từ năng lượng mặt trời và xe điện. Đây đều là những công nghệ được kỳ vọng sẽ giúp giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, khi AI phát triển với tốc độ chóng mặt, lợi ích từ việc giảm phát thải nhờ xe điện hay điện mặt trời có thể bị “bào mòn” bởi lượng năng lượng khổng lồ mà các hệ thống AI tiêu thụ.

Điều đó đặt ra trách nhiệm rất lớn cho các công ty công nghệ. Google, Microsoft, OpenAI hay Meta đều cần minh bạch hơn về dấu chân carbon thực sự của họ, bao gồm cả quá trình đào tạo và vận hành AI. Đồng thời, việc đầu tư mạnh mẽ hơn vào năng lượng tái tạo, như điện gió, điện mặt trời và công nghệ lưu trữ năng lượng, phải trở thành ưu tiên hàng đầu.

AI chỉ thực sự đồng hành cùng nỗ lực bảo vệ môi trường khi nó vừa mang lại công cụ giải quyết các vấn đề khí hậu, vừa giảm thiểu tối đa tác động của chính nó lên hành tinh này. Nếu không, chúng ta có thể rơi vào một vòng luẩn quẩn: dùng AI để tối ưu môi trường nhưng lại để chính AI phá hủy sự cân bằng khí hậu.

Mua Tài khoản Google AI Pro (Gemini Pro) Giá Rẻ