Đằng sau sự im lặng: iPhone Air và kế hoạch lớn của Apple với AI

Apple từ lâu đã nổi tiếng với chiến lược kín tiếng, ít khi tiết lộ toàn bộ những gì họ đang ấp ủ cho đến khi sản phẩm thực sự xuất hiện trên tay người dùng. iPhone Air là minh chứng rõ ràng cho cách tiếp cận đó. Bề ngoài, Apple quảng bá iPhone Air như một bước tiến về thiết kế, là chiếc iPhone mỏng nhẹ nhất từ trước đến nay. Nhưng phía sau lớp vỏ bóng bẩy ấy, Apple đang giấu một bí mật còn quan trọng hơn nhiều: toàn bộ kiến trúc phần cứng bên trong đã được tái cấu trúc để phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI).

Trong khi các đối thủ như Google, Samsung hay Huawei không ngừng nói về AI trong từng sự kiện ra mắt sản phẩm, Apple lại tỏ ra dè dặt, thậm chí gần như né tránh cụm từ này khi giới thiệu iPhone Air. Thế nhưng, sự im lặng ấy không đồng nghĩa với việc Apple đứng ngoài cuộc chơi. Ngược lại, Apple đã lặng lẽ xây dựng một nền tảng phần cứng vững chắc để AI có thể trở thành “linh hồn” vận hành iPhone trong nhiều năm tới. iPhone Air chính là lời tuyên bố ngầm: Apple đã sẵn sàng bước vào kỷ nguyên AI, theo cách riêng của mình.

1. Tham vọng của Apple trong iPhone Air

Để hiểu tham vọng thực sự của Apple, chúng ta cần nhìn vào trái tim của iPhone Air: con chip A19 Pro. Đây không chỉ là bản nâng cấp thông thường so với A18, mà là sự thay đổi lớn về kiến trúc. Apple đã bổ sung các bộ tăng tốc thần kinh trực tiếp vào từng lõi GPU, cho phép khả năng xử lý AI diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn bao giờ hết. Điều này biến iPhone Air không chỉ là một chiếc smartphone mỏng nhẹ, mà còn là một cỗ máy AI bỏ túi.

Không dừng lại ở đó, Apple còn lần đầu tiên ra mắt chip không dây N1, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng. Trước đây, Apple vẫn phải phụ thuộc nhiều vào Broadcom cho kết nối Wi-Fi và Bluetooth. Nhưng giờ đây, N1 đã xuất hiện trên toàn bộ dòng iPhone 17 và iPhone Air, cho phép Apple kiểm soát chặt chẽ hơn cả về hiệu suất lẫn mức tiêu thụ năng lượng.

Bên cạnh N1, Apple còn trình làng thế hệ thứ hai của modem C1X, thay thế một phần modem Qualcomm vốn gắn bó với iPhone từ nhiều năm nay. Động thái này thể hiện rõ quyết tâm tự chủ của Apple. Dù C1X chưa đạt hiệu năng ngang tầm modem Qualcomm, nhưng bù lại, nó tiết kiệm điện năng tới 30% và gấp đôi tốc độ so với thế hệ C1.

Tim Millet (Phó chủ tịch phụ trách kiến trúc nền tảng của Apple) nhấn mạnh:
“Khi chúng tôi nắm quyền kiểm soát toàn bộ kiến trúc chip, chúng tôi có thể tạo ra những điều vượt xa khả năng của bất kỳ nhà cung cấp nào khác.”

Đây chính là cốt lõi trong chiến lược lâu dài của Apple: làm chủ toàn bộ chuỗi giá trị phần cứng để AI có thể hoạt động liền mạch, tối ưu và mang dấu ấn riêng biệt của hãng.

2. Phần cứng AI

Apple vốn nổi tiếng với chiến lược “đi chậm mà chắc”. Trong khi Google, Microsoft hay OpenAI tập trung tung ra hàng loạt ứng dụng AI chạy trên nền tảng đám mây, Apple lại chọn một hướng đi kín đáo: xây dựng phần cứng thật mạnh để AI có đất phát triển bền vững trong dài hạn.

Từ khi ra mắt chip A đầu tiên trên iPhone 4, Apple đã nhấn mạnh vào triết lý tích hợp chặt chẽ phần cứng – phần mềm. Đến iPhone X, họ đưa vào Neural Engine, bộ xử lý thần kinh chuyên biệt, đặt nền móng cho các tác vụ AI chạy trực tiếp trên thiết bị. Với thế hệ A19 Pro trên iPhone Air, Neural Engine nay đã đạt hiệu năng tiệm cận dòng MacBook Pro M1, nhưng lại được gói gọn trong một thiết bị siêu mỏng chỉ vài trăm gram. Đây là bước nhảy vọt cho thấy Apple đang âm thầm chuẩn bị cho một kỷ nguyên AI di động hoàn toàn mới.

Lợi thế lớn nhất của cách tiếp cận này là tất cả tác vụ AI đều xử lý trực tiếp trên iPhone từ việc tối ưu ảnh chụp, nhận diện giọng nói, gợi ý cá nhân hóa, dịch ngôn ngữ đến phân tích dữ liệu sức khỏe. Nhờ không phụ thuộc vào máy chủ đám mây, trải nghiệm trở nên nhanh hơn, ổn định hơn và quan trọng nhất là riêng tư hơn. Apple từ lâu đã xem quyền riêng tư như “lá chắn thương hiệu” và chiến lược AI trên thiết bị chính là minh chứng rõ nhất cho cam kết đó.

Tim Millet, Phó chủ tịch phụ trách kiến trúc nền tảng của Apple, chia sẻ:
“Khi bạn làm chủ phần cứng, mọi thứ trở nên liền mạch hơn. AI không chỉ nhanh hơn mà còn mang lại trải nghiệm đáng tin cậy, nhất quán cho người dùng.”

Có thể nói, với iPhone Air, Apple không chỉ giới thiệu một thiết kế siêu mỏng, mà còn âm thầm đưa ra tuyên ngôn: AI của tương lai phải được gắn chặt vào phần cứng. Và một khi điều đó thành hiện thực, lợi thế cạnh tranh sẽ thuộc về những hãng nào kiểm soát được toàn bộ kiến trúc chip của mình.

3. Sự tự chủ chip

Trong nhiều năm, Apple vẫn phải phụ thuộc vào những ông lớn như Qualcomm (modem), Broadcom (chip không dây), hay thậm chí Intel (trước khi tự phát triển chip M1 cho Mac). Sự phụ thuộc này khiến Apple bị kìm hãm trong việc tối ưu hóa trải nghiệm.

iPhone Air cho thấy Apple đang từng bước thoát khỏi sự phụ thuộc đó. Với N1 và C1X, Apple đã nắm quyền kiểm soát các thành phần quan trọng nhất trong kết nối không dây. Các chuyên gia dự đoán chỉ trong vài năm tới, Apple sẽ loại bỏ hoàn toàn modem Qualcomm để thay thế bằng giải pháp do chính họ thiết kế.

Điều này mang lại ba lợi ích lớn:

·       Tiết kiệm năng lượng: iPhone Air đã chứng minh modem C1X tiêu thụ ít hơn 30% năng lượng so với đối thủ.

·       Tối ưu trải nghiệm: Khi chip được thiết kế đồng bộ với iOS, người dùng có trải nghiệm mượt mà hơn nhiều.

·       Gia tăng quyền kiểm soát: Apple không còn bị động trước lịch trình ra mắt hay chiến lược giá của các nhà cung cấp.

Ben Bajarin (CEO Creative Strategies) nhận định:
“Apple đang dần loại bỏ Qualcomm. Khi quyền kiểm soát chip hoàn toàn nằm trong tay họ, iPhone sẽ trở thành thiết bị di động được tối ưu nhất cho AI.”

4. So sánh Apple với các đối thủ trong cuộc đua AI

Trong khi Apple lặng lẽ chuẩn bị, các đối thủ lại chọn cách phô trương.

Google: với dòng Pixel và chip Tensor, Google nhấn mạnh khả năng AI trong chụp ảnh và xử lý ngôn ngữ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng Tensor vẫn còn kém xa Apple về hiệu năng và độ ổn định.

Samsung: dựa vào Qualcomm Snapdragon và hợp tác với các công ty AI, Samsung mạnh về tốc độ triển khai nhưng thiếu khả năng kiểm soát toàn diện như Apple.

Huawei: từng là người tiên phong với chip Kirin tích hợp NPU, nhưng bị hạn chế bởi lệnh cấm vận, khó cạnh tranh toàn cầu.

Apple khác biệt ở chỗ: họ không chạy theo những màn trình diễn AI ồn ào, mà xây dựng hạ tầng phần cứng vững chắc. Đây giống như cách họ từng làm với iPod, iPhone và MacBook: kiên nhẫn, kín đáo, nhưng khi bước ra, sẽ thay đổi cuộc chơi.

5. iPhone Air: minh chứng cho triết lý “AI trong im lặng”

Người dùng có thể chưa cảm nhận rõ sự khác biệt khi cầm iPhone Air trong tay, nhưng ẩn sâu bên trong, mọi chi tiết đều phục vụ AI. Từ việc tăng tốc Neural Engine, tối ưu kết nối Wi-Fi bằng chip N1, cho tới việc tiết kiệm năng lượng nhờ C1X, tất cả đều hướng đến mục tiêu: biến iPhone thành trợ lý AI cá nhân đáng tin cậy nhất.

Arun Mathias (Phó chủ tịch phụ trách công nghệ phần mềm và hệ sinh thái không dây) cho biết:
“Chúng tôi có thể định vị iPhone bằng Wi-Fi một cách hiệu quả hơn mà không cần bật GPS. Điều đó không chỉ tiết kiệm pin, mà còn mở ra khả năng cho những ứng dụng AI về vị trí trong tương lai.”

Dù được ca ngợi về thiết kế mỏng nhẹ và công nghệ chip, iPhone Air vẫn nhận không ít lời phàn nàn từ người dùng sớm:

·       Thời lượng pin chưa thực sự bứt phá như kỳ vọng.

·       Modem C1X đôi khi chưa ổn định bằng Qualcomm.

·       Giá bán cao khiến nhiều người cân nhắc.

Nhưng nhìn dài hạn, những hạn chế này có thể coi là bước chuyển giao tất yếu. Apple luôn cải tiến qua từng thế hệ và iPhone Air chỉ là khởi đầu cho một kỷ nguyên mới, nơi mọi chip lõi trong thiết bị đều do Apple làm chủ.

Apple không giấu tham vọng đưa chip tự thiết kế sang toàn bộ hệ sinh thái: từ iPhone, iPad, MacBook cho đến cả thiết bị đeo như Apple Watch hay AirPods. Điều đó có nghĩa, chỉ trong vài năm, mọi thiết bị Apple sẽ được gắn kết bằng một kiến trúc phần cứng thống nhất, tối ưu hoàn toàn cho AI.

Hãy hình dung một viễn cảnh:

·       iPhone Air trở thành trung tâm điều khiển AI cá nhân.

·       iPad tự động tóm tắt tài liệu học tập hay công việc.

·       MacBook gợi ý cách viết báo cáo mượt mà hơn.

·       Apple Watch theo dõi sức khỏe bằng phân tích AI tức thì.

·       AirPods hiểu ngữ cảnh hội thoại để dịch ngay lập tức.

Tất cả hoạt động trơn tru, bảo mật, tiết kiệm năng lượng và quan trọng hơn, không phụ thuộc vào bất kỳ đối tác phần cứng nào khác.

6. Kết luận

iPhone Air có thể được quảng bá như một chiếc điện thoại mỏng nhẹ, nhưng điều Apple thực sự giấu kín là tham vọng AI. Với A19 Pro, N1 và C1X, Apple đang từng bước làm chủ toàn bộ kiến trúc chip, đặt nền móng cho một kỷ nguyên mới.

Nếu như trước đây, iPhone thay đổi cách chúng ta giao tiếp, thì trong tương lai, iPhone Air và những thế hệ kế tiếp sẽ thay đổi cách AI đồng hành cùng con người. Và đúng với phong cách của Apple, họ không cần ồn ào khẳng định. Họ chỉ cần xây dựng, âm thầm, chắc chắn cho đến khi cả thế giới nhận ra: Apple đã định nghĩa lại chuẩn mực một lần nữa.