Apple Và Canh Bạc AI Nghìn Tỉ: Mua Perplexity Hay Đánh Mất Tương Lai?

Apple đã chính thức công bố kết quả kinh doanh quý 3 năm tài chính 2025, kết thúc vào ngày 28 tháng 6, với những con số khiến cả giới đầu tư lẫn thị trường công nghệ phải ngưỡng mộ. Tổng doanh thu đạt 94 tỉ USD, tăng trưởng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 12%, đạt 1,57 USD. Đây là kết quả cao kỷ lục cho quý 3 trong lịch sử hoạt động của Apple, bao gồm các cột mốc doanh thu vượt trội chưa từng có đối với ba mảng trụ cột: iPhone, Mac và dịch vụ.

Không chỉ duy trì vị thế vững chắc trên thị trường phần cứng, Apple còn cho thấy sự hồi phục mạnh mẽ ở mảng dịch vụ vốn ngày càng đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển dài hạn của hãng. Việc đạt mức EPS cao nhất từ trước đến nay trong một quý 3 là tín hiệu cho thấy Apple vẫn đang tận dụng tốt hệ sinh thái người dùng khổng lồ và khả năng tối ưu hóa chuỗi cung ứng hậu đại dịch. Thậm chí, theo một số nhà đầu tư, với tỷ suất lợi nhuận hiện tại, Apple hoàn toàn có thể duy trì mức chi trả cổ tức ổn định và thực hiện các chương trình mua lại cổ phiếu đầy tham vọng.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những con số tích cực là một lo ngại không hề nhỏ: chiến lược trí tuệ nhân tạo (AI) của Apple liệu có đủ sức cạnh tranh trong bối cảnh AI đang nhanh chóng định hình lại toàn bộ ngành công nghệ?

1. Siri: Trợ lý ảo hay "gánh nặng cải tiến"?

Khi nói đến AI, Apple thường được nhắc tới với Siri, trợ lý ảo được giới thiệu từ năm 2011 và từng là biểu tượng cho khả năng nhận diện giọng nói tiên phong trên thiết bị di động. Thế nhưng, kể từ thời điểm đó, Siri gần như không có bước nhảy vọt đáng kể nào về mặt tính năng lẫn trải nghiệm người dùng. Trong khi đó, Google Assistant và Amazon Alexa đã liên tục được nâng cấp với khả năng hiểu ngữ cảnh, tương tác phức tạp và tích hợp dịch vụ mở rộng.

Trong năm 2025, Siri vẫn bị đánh giá là đơn điệu, phản hồi máy móc và thiếu khả năng xử lý những tình huống thực tế mang tính tự nhiên yếu tố cốt lõi của thế hệ AI hiện đại. Điều này đặt ra câu hỏi liệu Apple có thực sự nghiêm túc trong việc đón đầu làn sóng AI thế hệ mới hay không, nhất là khi các đối thủ như Google, Microsoft và OpenAI đang cạnh tranh quyết liệt để xây dựng nền tảng AI tổng quát (AGI) và đưa AI vào mọi ngóc ngách trong hệ sinh thái sản phẩm của họ.

Một trong những chỉ dấu cho thấy Apple đang "tụt hậu" là thời lượng tương tác trung bình với các nền tảng AI bên ngoài. Theo thống kê gần đây, nền tảng AI Perplexity, một công cụ tìm kiếm AI thế hệ mới ghi nhận thời lượng sử dụng trung bình hơn 13 phút mỗi lượt truy cập, một con số vượt xa hầu hết các sản phẩm trợ lý ảo hiện nay. Điều này khiến giới phân tích đặt vấn đề: liệu Apple có nên tiếp tục đầu tư vào cải tiến Siri, hay cần một giải pháp mạnh tay và đột phá hơn?

2. Giải pháp “can đảm” mang tên Perplexity

Trong bối cảnh AI đang bùng nổ cả về tốc độ phát triển lẫn khả năng ứng dụng vào đời sống, Apple đang đứng trước một ngã ba đường chiến lược. Giữ vững triết lý "phát triển nội bộ" truyền thống hay chấp nhận thay đổi chiến lược bằng việc mua lại một nền tảng AI mạnh mẽ bên ngoài?

Câu trả lời của giới phân tích là rõ ràng: Apple nên mua lại Perplexity. Nền tảng này không chỉ sở hữu mô hình AI có khả năng tương tác ngữ cảnh sâu mà còn được thiết kế như một công cụ tìm kiếm thế hệ mới, một lĩnh vực Apple vốn chưa khai thác triệt để. Với thời lượng sử dụng trung bình hơn 13 phút mỗi lượt vượt trội so với mức tương tác thông thường của người dùng với Siri hay Spotlight, Perplexity cho thấy tiềm năng trở thành một công cụ cốt lõi tích hợp sâu vào iOS và macOS.

Ước tính giá trị của thương vụ có thể lên tới 40 tỉ USD nếu được thực hiện, đây sẽ là thương vụ lớn nhất trong lịch sử Apple, vượt xa mức 3 tỉ USD mà hãng từng bỏ ra để mua lại Beats vào năm 2014. Dù con số này gây choáng váng, nhưng trong bối cảnh cạnh tranh AI khốc liệt hiện nay, đầu tư mạnh tay không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để duy trì vị thế công nghệ hàng đầu.

Perplexity không đơn thuần là một ứng dụng AI. Nó là hệ sinh thái tìm kiếm – hỏi đáp – tổng hợp tri thức được xây dựng trên nền tảng LLM (Large Language Model) hiện đại, có khả năng truy xuất thông tin theo thời gian thực, cá nhân hóa và hỗ trợ tác vụ phức tạp. Đây chính là những gì mà Siri thiếu và Apple cần.

3. Google, Microsoft và cuộc đua không khoan nhượng

Khi nhìn vào chiến lược AI của các đối thủ, dễ nhận thấy sự chênh lệch rõ ràng về tốc độ và quy mô. Microsoft đã đầu tư hàng chục tỉ USD vào OpenAI, tích hợp GPT vào loạt sản phẩm Office, Windows và Azure tạo nên một hệ sinh thái AI có chiều sâu lẫn chiều rộng. Google cũng không kém cạnh khi phát triển Gemini, kết hợp giữa Bard và DeepMind, đồng thời tích hợp hàng loạt tính năng AI vào Google Workspace, Android và ChromeOS.

Trong khi đó, Apple chủ yếu vẫn phát triển AI theo hướng "ẩn mình" bên trong các tính năng như cải thiện ảnh chụp, gợi ý văn bản hay dịch thuật cục bộ, những ứng dụng AI tuy hữu ích nhưng không đủ mạnh để định hình lại trải nghiệm người dùng như các mô hình AI tổng quát. Sự thiếu hụt một sản phẩm AI chủ lực khiến giới phân tích ngày càng hoài nghi về lộ trình phát triển AI của Apple.

Theo nhận định của Wedbush, Apple đang “tụt hậu một thế hệ” so với Google và Microsoft về mặt chiến lược AI. Nếu không nhanh chóng đưa ra một quyết sách mang tính đột phá chẳng hạn như thâu tóm Perplexity, Apple có nguy cơ đánh mất lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên AI.

4. Apple Intelligence 

Tại hội nghị các nhà phát triển WWDC 2025, Apple đã chính thức giới thiệu hệ thống Apple Intelligence, một tập hợp các công nghệ AI tích hợp sâu vào hệ điều hành. Những tính năng mới bao gồm cải tiến Siri (dù vẫn bị đánh giá là chưa đủ đột phá), tạo văn bản thông minh, tóm tắt thông tin trong ứng dụng Notes, Mail và Safari, cũng như cải thiện ngữ cảnh trong các tác vụ nhắc nhở.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đây là bước đi "quá thận trọng". Apple Intelligence chưa cho thấy một tầm nhìn tổng thể về một hệ sinh thái AI xuyên suốt, nơi mà người dùng có thể tương tác tự nhiên, đa nhiệm và đồng bộ thông minh giữa các thiết bị.

Một điểm trừ khác là Apple vẫn chưa công bố bất kỳ mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) nội bộ nào đủ sức cạnh tranh với GPT-4o hay Gemini 1.5. Trong khi đó, các đối thủ đã cho phép người dùng cá nhân hóa AI, huấn luyện mô hình riêng và ứng dụng trong công việc hàng ngày từ tạo nội dung đến hỗ trợ phân tích dữ liệu.

Điều này khiến các nhà đầu tư lo ngại rằng Apple đang thiếu một “lõi AI chiến lược” thứ mà trong tương lai sẽ là nền tảng bắt buộc cho các hệ điều hành hiện đại.

5. Vai trò sống còn của AI trong hệ sinh thái Apple

Trong kỷ nguyên mà AI không còn là yếu tố bổ trợ mà trở thành “trung tâm điều phối” trải nghiệm người dùng, việc Apple không sở hữu một nền tảng AI đủ mạnh có thể khiến hãng bị lép vế. iOS, macOS, iPadOS, những hệ điều hành vốn được đánh giá cao về sự ổn định và bảo mật đang cần một lớp AI mới để gia tăng tính cá nhân hóa, hiểu ngữ cảnh và tự động hóa trải nghiệm.

Đặc biệt, khi người dùng đã quen với việc ra lệnh cho GPT hoặc Gemini để thực hiện hàng loạt tác vụ phức tạp, việc quay trở lại một Siri "đơn năng" sẽ trở nên lạc hậu. Apple buộc phải thay đổi cách nghĩ, từ “AI như một tính năng” sang “AI là nền tảng”. Điều này đồng nghĩa với việc họ cần một giải pháp toàn diện: hoặc phát triển LLM cạnh tranh (như OpenAI, Google, Anthropic đã làm), hoặc thâu tóm một nền tảng đã hoàn thiện như Perplexity.

Không chỉ ở góc độ sản phẩm, AI còn đóng vai trò trong chiến lược dài hạn. Trong tương lai gần, doanh thu từ phần cứng có thể chững lại, trong khi phần mềm và dịch vụ sẽ trở thành động lực tăng trưởng chính. Sở hữu một nền tảng AI mạnh là điều kiện cần để duy trì vị thế trong thị trường này.

6. Tương lai: Sự chuyển mình hay chấp nhận tụt hậu?

Apple từng thành công nhờ những bước ngoặt lớn: từ việc bỏ ổ đĩa quang, loại bỏ jack tai nghe, đến việc tự thiết kế chip Apple Silicon. Mỗi quyết định táo bạo đều góp phần định hình lại ngành công nghiệp. Nhưng với AI, đến nay Apple vẫn chưa thể hiện được sự quyết liệt tương tự.

Câu hỏi lớn đặt ra là: liệu Apple có dám thực hiện bước nhảy vọt tiếp theo, cụ thể là bỏ ra 40 tỉ USD để sở hữu Perplexity, dù biết đó là canh bạc lớn nhất trong lịch sử công ty? Hay họ sẽ tiếp tục kiên định với triết lý phát triển nội bộ, thứ đã giúp họ đi xa trong quá khứ nhưng có thể trở thành rào cản trong tương lai?

Lựa chọn nào cũng có rủi ro. Nhưng trong một thế giới công nghệ nơi tốc độ là tất cả, đôi khi không lựa chọn lại chính là sai lầm lớn nhất.

Bức tranh Apple năm 2025 là sự đối lập thú vị giữa thành công tài chính và những thách thức chiến lược. Họ vẫn là công ty có lợi nhuận cao nhất thế giới, nhưng lại đang đối mặt với sự tụt hậu trong lĩnh vực then chốt nhất của thập kỷ: trí tuệ nhân tạo. Trong khi Perplexity nổi lên như một lựa chọn đầy tiềm năng, Apple vẫn đang chần chừ giữa đổi mới đột phá và bảo toàn triết lý nội tại. Thị trường, nhà đầu tư và người dùng đang chờ đợi một tín hiệu rõ ràng, liệu Apple có sẵn sàng viết tiếp một chương mới đầy tham vọng cho kỷ nguyên AI?