5 loại dữ liệu khiến bạn gặp rắc rối nếu chia sẻ với ChatGPT

Các chuyên gia công nghệ và an toàn dữ liệu liên tục đưa ra cảnh báo rằng người dùng đang có xu hướng “tâm sự quá nhiều” với trợ lý ảo mà không ý thức được hệ quả. Những thông tin tưởng chừng vô hại lại có thể trở thành “dấu vết kỹ thuật số” dẫn đến nguy cơ rò rỉ, khai thác dữ liệu hoặc mất quyền riêng tư.

Điều khiến vấn đề thêm phần đáng lo là việc người dùng tin tưởng chatbot hơn so với các nền tảng mạng xã hội truyền thống. Với giao diện hội thoại, cách trả lời tự nhiên và không phán xét, chatbot dễ tạo cảm giác an toàn giả tạo. Chính vì vậy, có người sẵn sàng kể về chuyện gia đình, sức khỏe, tài chính và thậm chí chia sẻ cả tài liệu cơ mật trong công việc. Đây là hành vi cực kỳ nguy hiểm bởi không phải nền tảng nào cũng bảo vệ dữ liệu người dùng ở mức tuyệt đối. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu về năm loại thông tin tuyệt đối không nên chia sẻ với ChatGPT hay bất kỳ chatbot AI nào. Đây không chỉ là khuyến nghị từ các chuyên gia an toàn thông tin mà còn là bài học từ nhiều sự cố rò rỉ dữ liệu từng gây chấn động trong thời gian qua.

1. Vì sao người dùng ngày càng chia sẻ quá mức với chatbot?

Để hiểu vì sao nhiều người vô tư chia sẻ thông tin nhạy cảm với ChatGPT, trước hết cần nhìn vào cách thức con người tương tác với trợ lý ảo. Không giống các nền tảng mạng xã hội, chatbot tạo ra môi trường “đối thoại riêng tư”, khiến người dùng cảm thấy thoải mái hơn. Không có biểu tượng người thật, không có ảnh đại diện, không có cảm giác bị đánh giá, tất cả tạo nên bầu không khí trao đổi dễ chịu đến mức người dùng quên rằng họ đang trò chuyện với một hệ thống có khả năng ghi nhớ và lưu trữ dữ liệu.

Jennifer King, chuyên gia tại Viện AI Stanford, đã chỉ ra rằng con người có xu hướng “cởi mở bất ngờ” khi trò chuyện với chatbot. Nguyên nhân nằm ở tâm lý: họ cảm thấy được lắng nghe mà không sợ bị phê phán. Tương tác với chatbot cũng mang lại cảm giác “riêng tư” hơn so với việc viết bài trên mạng xã hội, khiến người dùng không ngần ngại chia sẻ những điều họ hiếm khi nói với người thân.

Tuy nhiên, cái cảm giác riêng tư ấy là một ảo giác nguy hiểm. Dữ liệu bạn nhập vào chatbot, dù là ChatGPT, Gemini, Copilot hay Claude, đều có khả năng được ghi lại ở đâu đó trong hệ thống, phục vụ mục đích vận hành, tối ưu mô hình hoặc phân tích kỹ thuật. Điều này đồng nghĩa với việc quyền sở hữu dữ liệu cá nhân không còn thuộc về bạn sau khi gửi nó đi.

Thực tế, chúng ta đã chứng kiến không ít sự cố. Tháng 3/2023, ChatGPT từng để lộ lịch sử trò chuyện của một nhóm người dùng do lỗi bộ nhớ đệm. Trước đó, OpenAI từng gửi nhầm email xác nhận, vô tình làm lộ tên, địa chỉ email và thông tin thanh toán của người dùng. Những sự cố này nhắc chúng ta rằng dù hệ thống bảo mật có tiên tiến đến đâu, không có nền tảng nào an toàn tuyệt đối.

Các hãng công nghệ lớn đều thừa nhận rằng dữ liệu của người dùng khi gửi vào chatbot có thể được lưu lại ở nhiều cấp độ khác nhau. Khi nguồn dữ liệu gia tăng đủ lớn, nền tảng có thể tự động hình thành một “chân dung số” của người dùng với những chi tiết rất cá nhân, từ sở thích, thói quen, cảm xúc đến cả những bí mật mà người dùng vô tình thổ lộ.

Chính vì vậy, việc biết rõ những loại dữ liệu nào không nên gửi vào chatbot là yếu tố then chốt để bảo vệ sự riêng tư. Và dưới đây là năm loại thông tin tuyệt đối không nên chia sẻ.

Mua Phần Mềm Bản Quyền Chính Hãng Giá Rẻ

2. Thông tin định danh cá nhân

Thông tin định danh cá nhân là lớp dữ liệu nhạy cảm hàng đầu mà người dùng tuyệt đối không được gửi vào ChatGPT hoặc bất kỳ chatbot AI nào. Những dữ liệu này bao gồm số căn cước công dân, hộ chiếu, bằng lái xe, ngày tháng năm sinh, địa chỉ nhà, số điện thoại và các loại mã định danh chính thức khác. Các chuyên gia bảo mật cho rằng đây chính là “miếng mồi béo bở” đối với tội phạm mạng.

Điều đáng sợ là ngay cả những thông tin tưởng như vô hại cũng có thể trở thành dữ liệu quan trọng nếu rơi vào tay kẻ xấu. Một khi các chi tiết nhỏ được ghép lại với nhau, chúng có thể tạo thành bản đồ hoàn chỉnh về danh tính và thói quen cá nhân của bạn.

Trong nhiều trường hợp, hacker không cần lấy cắp toàn bộ dữ liệu. Họ chỉ cần có số điện thoại và địa chỉ để thực hiện các cuộc lừa đảo tinh vi, hoặc dùng ngày sinh của bạn để đoán mật khẩu email. Càng chia sẻ nhiều thông tin định danh, bạn càng tăng nguy cơ đánh mất sự riêng tư của chính mình.

Nhiều người cho rằng chỉ cần chatbot “không dùng dữ liệu để huấn luyện” thì mọi thông tin đều an toàn. Đây là điều hoàn toàn sai lầm. Dữ liệu có thể không được sử dụng để huấn luyện mô hình, nhưng vẫn được lưu tạm trong hệ thống, nằm trong nhật ký máy chủ hoặc được phân tích nội bộ để nâng cao chất lượng dịch vụ. Việc bạn không thể kiểm soát đường đi của dữ liệu sau khi gửi khiến mọi thông tin định danh trở thành rủi ro cực lớn.

3. Dữ liệu y tế

Thông tin y tế luôn nằm trong nhóm dữ liệu nhạy cảm nhất, được bảo vệ nghiêm ngặt bởi luật pháp và các quy định quốc tế về quyền riêng tư. Những dữ liệu như kết quả xét nghiệm, hồ sơ bệnh án, chẩn đoán lâm sàng hoặc thông tin điều trị đều phản ánh sức khỏe cá nhân, những yếu tố có thể ảnh hưởng đến công việc, bảo hiểm, tài chính và các mối quan hệ xã hội.

Khi người dùng mang những dữ liệu này hỏi chatbot để tìm lời khuyên, họ vô tình làm tăng nguy cơ rò rỉ thông tin y tế. Không chỉ vậy, chia sẻ thông tin y tế với chatbot còn tiềm ẩn nguy cơ nhận được lời khuyên sai lệch hoặc không phù hợp. Chatbot không phải bác sĩ và các chuyên gia luôn khuyến cáo không sử dụng chatbot để thay thế tư vấn y khoa.

Một số người có thói quen gửi hình ảnh xét nghiệm, kết quả siêu âm hoặc mô tả chi tiết về bệnh lý. Khi dữ liệu này bị lưu lại, nền tảng có thể hình thành hồ sơ y tế của người dùng. Nếu hệ thống gặp sự cố hoặc bị truy cập trái phép, những thông tin này có thể bị khai thác để tống tiền, gây tổn hại danh tiếng hoặc đánh cắp danh tính.

Vì vậy, tuyệt đối không nên chia sẻ bất kỳ dạng thông tin y tế nào với chatbot, dù chỉ để hỏi ý kiến sơ bộ. Cách an toàn nhất là tìm đến bác sĩ chuyên khoa hoặc các nguồn tài liệu y tế chính thống.

4. Thông tin tài chính

Những dữ liệu liên quan đến tài chính như số tài khoản ngân hàng, thông tin thẻ tín dụng, mã thanh toán, hóa đơn điện tử hoặc bất kỳ dữ liệu nào liên quan đến dòng tiền đều có giá trị cao. Chỉ cần một sơ suất nhỏ, bạn có thể đối mặt với nguy cơ mất tiền hoặc bị lừa đảo.

Nhiều người dùng chia sẻ thông tin tài chính khi nhờ chatbot kiểm tra giao dịch, giải thích lỗi thanh toán hoặc tạo bảng kế hoạch chi tiêu. Nhưng việc gửi bất kỳ số tài khoản nào vào chatbot là hành động hết sức nguy hiểm. Nếu nền tảng bị tấn công, những thông tin này có thể bị khai thác dễ dàng.

Trong lịch sử, nhiều công ty công nghệ từng gặp sự cố để lộ email, hóa đơn, thông tin thanh toán… Không có hệ thống nào tuyệt đối an toàn. Vì vậy, bạn không nên đặt niềm tin mù quáng vào chatbot, dù giao diện có thân thiện đến đâu.

Chatbot cũng không được thiết kế để xử lý những yêu cầu liên quan đến giao dịch tài chính thực tế. Nếu bạn mô tả quá chi tiết, mô hình có thể hiểu nhầm ý định và phản hồi không phù hợp, dẫn đến nguy cơ mất an toàn.

5. Tài liệu nội bộ doanh nghiệp

Một trong những bài học đắt giá nhất trong thế giới công nghệ chính là câu chuyện của Samsung năm 2023. Một nhóm nhân viên đã vô tình tải mã nguồn nội bộ lên ChatGPT để nhờ hỗ trợ phân tích lỗi. Vài ngày sau, công ty phát hiện sự cố và lập tức ban hành lệnh cấm toàn bộ nhân viên sử dụng chatbot trong công việc. Lý do rất đơn giản: dữ liệu nội bộ của doanh nghiệp, một khi bị gửi vào chatbot, không còn thuộc sở hữu riêng của công ty nữa.

Tài liệu nội bộ có thể bao gồm mã nguồn, báo cáo chiến lược, kế hoạch kinh doanh, thông tin khách hàng, tài liệu bảo mật, hợp đồng và hàng loạt dữ liệu có giá trị cao. Nếu rò rỉ ra ngoài, doanh nghiệp có thể chịu thiệt hại nghiêm trọng: mất lợi thế cạnh tranh, lộ bí mật công nghệ, bị tấn công mạng hoặc bị lợi dụng để thao túng thị trường.

Nhiều lập trình viên, marketer hoặc nhân viên văn phòng thường sử dụng ChatGPT để tối ưu tài liệu nội bộ mà không hiểu rằng dữ liệu này có thể bị lưu lại. Ngay cả khi nền tảng tuyên bố có chế độ “không huấn luyện”, dữ liệu vẫn có thể tồn tại ở mức hệ thống, nằm trong bộ nhớ tạm hoặc được truy xuất bởi các kỹ sư để xử lý lỗi.

Đây là lý do nhiều doanh nghiệp yêu cầu nhân viên hạn chế tối đa hoặc thậm chí cấm hoàn toàn việc sử dụng chatbot trong xử lý tài liệu nội bộ. Nếu bạn đang làm trong môi trường công ty, hãy tuân thủ nghiêm ngặt quy định và tuyệt đối không gửi tài liệu mật vào chatbot, dù chỉ là một đoạn nhỏ.

6. Thông tin đăng nhập

Mật khẩu, mã PIN, câu hỏi bảo mật, mã OTP, liên kết khôi phục tài khoản, tất cả những dữ liệu này thuộc nhóm nguy hiểm nhất khi rơi vào tay kẻ xấu. Tuyệt đối không chia sẻ bất kỳ dạng thông tin đăng nhập nào với chatbot. Các nền tảng như ChatGPT không thể giúp bạn khôi phục tài khoản hay kiểm tra mật khẩu hợp lệ, nên việc cung cấp thông tin này hoàn toàn không mang lại lợi ích mà chỉ làm tăng rủi ro.

Trong nhiều trường hợp, người dùng nhờ chatbot tạo mật khẩu rồi sau đó vô tình lưu trữ hoặc sao chép lại trong hội thoại. Đây là một sai lầm nghiêm trọng. Mật khẩu nên được tạo và lưu trữ bằng các công cụ quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, không phải bằng chatbot.

7. Chatbot lưu dữ liệu như thế nào?

Một trong những lý do khiến người dùng chủ quan là do họ không hiểu rõ cách thức chatbot lưu trữ dữ liệu. Các nền tảng như Claude của Anthropic tuyên bố không sử dụng dữ liệu người dùng để huấn luyện mô hình và sẽ tự động xóa sau hai năm. Trong khi đó, ChatGPT, Google Gemini hay Microsoft Copilot vẫn có thể sử dụng dữ liệu trong hội thoại trừ khi người dùng kích hoạt chế độ “không tham gia”.

Nhiều người hiểu lầm rằng xóa lịch sử trong giao diện nghĩa là dữ liệu đã biến mất hoàn toàn. Trên thực tế, dữ liệu có thể vẫn tồn tại trong máy chủ, bản sao lưu hoặc nhật ký hệ thống. Việc xóa ở giao diện chỉ là thao tác trên phía người dùng, không đảm bảo xóa hoàn toàn ở phía máy chủ.

Chính vì lý do này, các chuyên gia an ninh mạng luôn khuyến cáo người dùng phải có ý thức tự bảo vệ mình bằng cách hạn chế tối đa việc gửi thông tin nhạy cảm, bất kể nền tảng có cam kết bảo mật đến mức nào.

8. Làm thế nào để sử dụng chatbot an toàn hơn?

Mặc dù có nhiều rủi ro, chatbot vẫn là công cụ mạnh mẽ và hữu ích nếu biết sử dụng đúng cách. Các chuyên gia đưa ra lời khuyên rằng người dùng nên chủ động quản lý dữ liệu của mình thông qua các bước:

• Xóa lịch sử trò chuyện sau mỗi phiên làm việc.

• Kích hoạt chế độ “trò chuyện tạm thời” hoặc các tính năng tương tự tab ẩn danh.

• Không chia sẻ bất kỳ loại thông tin nào thuộc năm nhóm nhạy cảm đã liệt kê.

• Sử dụng phiên bản doanh nghiệp nếu cần xử lý tài liệu công việc, vì các phiên bản này thường có cơ chế bảo vệ dữ liệu tốt hơn.

• Luôn kiểm tra lại các thông tin quan trọng mà chatbot cung cấp, tránh lệ thuộc thái quá.

An toàn dữ liệu là trách nhiệm của chính người dùng. Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế ý thức tự bảo vệ.

Việc chia sẻ thông tin nhạy cảm với chatbot có thể dẫn đến hậu quả vượt ngoài tầm kiểm soát. Dữ liệu cá nhân, tài chính, y tế, nội bộ doanh nghiệp và thông tin đăng nhập đều là những mảnh ghép quan trọng có thể bị lợi dụng nếu rơi vào tay kẻ xấu. Không có hệ thống nào bảo mật tuyệt đối và không có dữ liệu nào an toàn tuyệt đối khi đã được gửi lên môi trường mạng.

Công Ty TNHH Phần Mềm SADESIGN

Mã số thuế: 0110083217

Liên Hệ Zalo

Liên Hệ Hotline

Liên Hệ Facebook