Việt Nam Lọt Top Thế Giới Về Sử Dụng 'Sổ Tay AI' Google

Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong vài năm trở lại đây đã làm thay đổi căn bản cách con người tiếp cận, xử lý và tái cấu trúc thông tin. Trong làn sóng chuyển đổi số này, Google không chỉ là người dẫn đầu trong việc phát triển các mô hình ngôn ngữ mạnh mẽ như Gemini, mà còn đồng thời mở ra một phương thức học tập và ghi chép hoàn toàn mới thông qua công cụ NotebookLM hay còn được gọi với cái tên gần gũi là “sổ tay AI”.

Một thông báo mới nhất từ Google vào ngày 30/7 cho thấy sức lan tỏa đáng kinh ngạc của NotebookLM trong cộng đồng người dùng toàn cầu. Đặc biệt, Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ khi được xướng tên trong top 10 quốc gia có lượng người dùng cũng như số lượng tài liệu được xem nhiều nhất trên nền tảng này.

Sự xuất hiện của Việt Nam bên cạnh những cường quốc công nghệ như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc là một minh chứng rõ ràng cho tinh thần đổi mới sáng tạo, sự cởi mở với công nghệ AI và khát vọng hội nhập số đang nở rộ trong cộng đồng người Việt từ học sinh, sinh viên, giáo viên đến các nhà nghiên cứu, nhà báo và chuyên gia.

1. Công cụ NotebookLM thu hút 140.000 lượt tạo tài liệu/tháng

NotebookLM viết tắt của “Notebook Language Model” là công cụ do Google phát triển, giúp người dùng tổng hợp và tổ chức thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau. Theo báo cáo từ Google, công cụ này hiện đang thu hút trung bình 140.000 lượt tạo tài liệu mỗi tháng. Đây là một con số không hề nhỏ nếu xét đến đặc thù “chuyên sâu” của nền tảng vốn không hướng đến sử dụng đại trà như ChatGPT hay Gemini, mà tập trung phục vụ những người có nhu cầu tổ chức, phân tích và khai thác tài liệu nghiêm túc.

Việc Việt Nam xuất hiện trong top 10 quốc gia có lượng người dùng và tài liệu được xem nhiều nhất cho thấy một sự thật thú vị: người Việt không chỉ tiếp cận nhanh với công nghệ mới mà còn biết tận dụng chúng cho mục tiêu học thuật, nghiên cứu và phát triển kiến thức cá nhân. Trong bối cảnh giáo dục đang chuyển mình mạnh mẽ với mô hình học tập cá nhân hóa và định hướng năng lực, sự phổ biến của NotebookLM mở ra một con đường mới, nơi người học trở thành người kiến tạo tri thức.

Ngày 30/7, Google cho biết châu Á - Thái Bình Dương (APAC) là khu vực ghi nhận lượng tương tác lớn nhất với sản phẩm NotebookLM. Trong đó, Ấn Độ có số người dùng cao nhất trên toàn cầu, tiếp theo là Mỹ và Nhật Bản

Khu vực châu Á, Thái Bình Dương đã chứng minh vai trò là trung tâm năng động trong việc tiếp nhận và áp dụng các công nghệ mới, đặc biệt là AI. Với dân số trẻ, tầng lớp trung lưu gia tăng và hệ sinh thái công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, các quốc gia trong khu vực này đang dần trở thành điểm đến chiến lược trong các chương trình thử nghiệm và triển khai sản phẩm mới của Google.

Ấn Độ, với hơn một tỷ dân và hệ thống giáo dục khổng lồ, dẫn đầu toàn cầu về số lượng người dùng NotebookLM. Không chỉ giới hạn trong cộng đồng học thuật, người dùng Ấn Độ còn sử dụng NotebookLM cho nhiều mục đích như khởi nghiệp, phân tích thị trường, thậm chí hỗ trợ y tế và luật pháp.

Ngay sau đó là Mỹ và Nhật Bản, đất nước nổi tiếng với nền giáo dục chú trọng hệ thống và khả năng ghi chép chi tiết. Việc Việt Nam góp mặt trong nhóm này không chỉ gây bất ngờ mà còn mở ra nhiều cơ hội thúc đẩy hợp tác công nghệ, giáo dục và đổi mới sáng tạo trong khu vực.

2. Hàn Quốc, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia sử dụng NotebookLM nhiều nhất toàn thế giới

Đáng chú ý, thông tin từ Google không chỉ nhấn mạnh đến con số thống kê mà còn cho thấy một xu hướng rõ rệt: tốc độ tăng trưởng của người dùng tại các quốc gia như Hàn Quốc và Việt Nam đang cao hơn rất nhiều so với các khu vực truyền thống. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy người dùng tại Việt Nam đang chuyển dần từ giai đoạn “thử nghiệm công nghệ” sang giai đoạn “ứng dụng công nghệ để nâng cao năng lực cá nhân và tổ chức”.

Google cũng cho biết mức độ tương tác không chỉ đo bằng số lượt đăng ký, mà còn bằng thời gian sử dụng, số tài liệu được tải lên, lượt trao đổi với AI và số lượng sổ tay được công khai. Việt Nam đã đạt những chỉ số nổi bật ở hầu hết các tiêu chí trên, một minh chứng cho sự trưởng thành nhanh chóng của cộng đồng công nghệ trong nước.

Khác với các ứng dụng phổ biến như ChatGPT hay Gemini, NotebookLM giúp người dùng tổng hợp và sắp xếp thông tin

Một điểm độc đáo của NotebookLM là không nhắm đến việc “trả lời nhanh” như các chatbot AI phổ biến, mà tập trung vào vai trò “bộ não thứ hai”, nơi người dùng có thể tải lên hàng trăm tài liệu, từ nhiều nguồn khác nhau và tổ chức lại theo cách có hệ thống. Đây là công cụ lý tưởng cho những ai đang làm luận văn, nghiên cứu khoa học, phân tích chính sách công, giảng dạy hoặc đơn giản là đang học một môn phức tạp.

Thay vì phải đọc qua hàng loạt tài liệu, người dùng chỉ cần nhập câu hỏi vào NotebookLM và hệ thống sẽ trả về một câu trả lời có dẫn chứng cụ thể, từ chính nguồn mà người dùng đã cung cấp. Việc này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giúp nâng cao chất lượng phân tích, bởi mọi lập luận đều được dựa trên dữ liệu thực tế.

3. Tính linh hoạt trong việc nhập dữ liệu

Công cụ cho phép tải lên nhiều loại dữ liệu như PDF, trang web, video YouTube, tệp âm thanh, Google Tài liệu hay Trang trình bày

Tính linh hoạt trong việc nhập dữ liệu là một trong những lý do khiến NotebookLM được ưa chuộng. Người dùng không bị giới hạn ở các tệp văn bản mà có thể nhập vào gần như mọi định dạng phổ biến hiện nay. Từ một bài giảng trên YouTube, bản ghi âm hội thảo, đến tài liệu nội bộ dưới dạng Google Docs hoặc slide thuyết trình, tất cả đều có thể trở thành “nguyên liệu” cho NotebookLM.

Điều này rất phù hợp với người dùng hiện đại, vốn thường xuyên di chuyển giữa các nền tảng. Thay vì phải chuyển đổi định dạng hoặc chia nhỏ dữ liệu, người dùng có thể tập trung vào công việc cốt lõi, phân tích, suy luận và ghi nhớ.

4. Suy luận qua văn bản, biểu đồ, hình ảnh, âm thanh và nhiều ngôn ngữ

Khả năng “đọc hiểu” đa phương thức là điểm mạnh đáng giá nhất của NotebookLM. Không dừng lại ở văn bản, AI trong công cụ này còn có thể giải thích biểu đồ phức tạp, so sánh hình ảnh minh họa hoặc diễn giải nội dung âm thanh thành văn bản, tất cả được tích hợp trong một giao diện trực quan.

Ngoài ra, NotebookLM hỗ trợ đa ngôn ngữ, giúp người dùng ở các quốc gia không dùng tiếng Anh vẫn có thể tiếp cận công nghệ một cách dễ dàng. Đây là yếu tố quan trọng giúp công cụ này phổ biến ở châu Á, nơi có sự đa dạng ngôn ngữ lớn nhất thế giới.

5. Khả năng tương tác với sổ tay AI của NotebookLM

Người dùng có thể trò chuyện trực tiếp với "sổ tay" để nhận câu trả lời kèm trích dẫn, chuyển đổi tài liệu thành tóm tắt, hướng dẫn học tập, bản ghi âm hay bản đồ tư duy

Khả năng tương tác với sổ tay AI của NotebookLM tạo nên một trải nghiệm học tập chưa từng có. Người dùng có thể đặt câu hỏi như “Nội dung chính của chương 3 là gì?”, “Tác giả lập luận gì ở đoạn này?” hoặc yêu cầu hệ thống chuyển đổi tài liệu dài thành sơ đồ tư duy, bảng tổng hợp hay bản tóm tắt theo phong cách học thuật.

Tính năng này giúp người học không còn bị động trước lượng thông tin lớn, mà có thể chủ động kiến tạo tri thức, phát triển năng lực tư duy phản biện và ghi nhớ lâu hơn. Với giáo viên, đây còn là công cụ tạo giáo án nhanh chóng. Với nhà báo, đây là trợ lý nghiên cứu. Với sinh viên, đây là người bạn đồng hành xuyên suốt quá trình học.

Họ có thể công khai các "sổ tay" của mình để người khác cùng truy cập và sử dụng

Một nét đặc trưng rất đáng chú ý của NotebookLM là khả năng chia sẻ sổ tay công khai. Người dùng có thể quyết định biến sổ tay của mình thành nguồn tài liệu cộng đồng, giúp người khác truy cập, học hỏi và mở rộng kiến thức. Điều này đã góp phần tạo nên một hệ sinh thái tri thức phi tập trung, nơi mỗi người dùng đều có thể trở thành nhà xuất bản nội dung chuyên sâu.

Nhiều tài liệu công khai trên NotebookLM đã được chia sẻ lại trong các cộng đồng giáo dục, nhóm nghiên cứu, diễn đàn học tập và thậm chí cả trong các buổi đào tạo chuyên đề.

Google cũng ghi nhận sổ tay công khai phổ biến nhất đến từ các khu vực châu Á - Thái Bình Dương với nhiều chủ đề, từ chính sách của chính quyền địa phương, quy định thuế đến các giải thưởng giảng dạy và thậm chí tài liệu chi tiết cho phóng viên tin tức. Trong đó, một tài liệu do người dùng Việt tạo ra trên NotebookLM trở thành một trong những tài liệu công cộng phổ biến nhất

Việc người Việt tạo ra một trong những sổ tay được xem nhiều nhất toàn cầu là điều đáng tự hào. Tài liệu này dù không được Google nêu cụ thể đã cho thấy khả năng trình bày, hệ thống hóa và chia sẻ kiến thức của cộng đồng Việt Nam đã đạt đến trình độ quốc tế.

Đó không chỉ là một thành công cá nhân, mà còn là tín hiệu cho thấy người Việt đang từng bước “trí tuệ hóa” các công cụ công nghệ, không chỉ sử dụng mà còn đóng góp tích cực cho cộng đồng toàn cầu.

6. Tính năng Video Overviews

Google cho biết đã bổ sung một số tính năng giúp cá nhân hóa việc khai thác thông tin và thúc đẩy tương tác hơn. Trong đó, Video Overviews sẽ tạo ra hình ảnh trực quan bằng AI để minh họa cho tài liệu, đồng thời chèn hình ảnh, sơ đồ, trích dẫn và số liệu từ tài liệu của người dùng. Ứng dụng đầu tiên của Video Overviews là slide thuyết minh

Không dừng lại ở văn bản, Google tiếp tục mở rộng NotebookLM theo hướng đa phương tiện. Tính năng Video Overviews cho phép người dùng tạo video tóm tắt nội dung tài liệu kèm hình ảnh minh họa, trích dẫn và biểu đồ chỉ bằng một vài câu lệnh.

Ứng dụng đầu tiên là tạo slide thuyết minh, giúp giáo viên, sinh viên và người đi làm tiết kiệm hàng giờ công sức soạn thảo PowerPoint. Đây cũng là bước chuẩn bị cho tương lai nơi video chứ không phải văn bản sẽ là định dạng chính của truyền thông giáo dục.

Theo hãng, người dùng có thể chỉ định các chủ đề cần tập trung, nêu rõ mục tiêu học tập, mô tả mục tiêu, đặt câu hỏi khái quát như "Tôi không biết gì về chủ đề này, hãy giúp tôi hiểu các sơ đồ trong bài" hoặc đi sâu vào hỏi chi tiết như "Tôi là chuyên gia về X và nhóm của tôi đang làm Y; hãy tập trung vào Z"

Google đã tích hợp khả năng cá nhân hóa sâu trong NotebookLM, cho phép người dùng thiết lập mục tiêu học tập hoặc công việc ngay từ đầu. Hệ thống sẽ điều chỉnh cách phản hồi, cách tóm tắt và cách trình bày nội dung theo trình độ, phong cách học và mục đích của người dùng.

Đây là sự khác biệt lớn so với các chatbot truyền thống, vốn chỉ trả lời theo câu hỏi tức thời. Với NotebookLM, mỗi người dùng là một dự án riêng biệt, một “cuốn sổ tay AI” đang được phát triển liên tục.

7. Triển khai chuyên mục “Sổ tay nổi bật”

Ngoài ra, Google cũng sẽ thêm Sổ tay nổi bật (Featured Notebooks), thông qua việc hợp tác với tác giả, nhà nghiên cứu, nhà xuất bản và tổ chức phi lợi nhuận uy tín trên thế giới để cung cấp các bộ sưu tập được tuyển chọn, giúp người dùng tìm thông tin chuyên sâu và lời khuyên từ chuyên gia

Để nâng cao chất lượng nội dung và khuyến khích học tập sâu, Google đang triển khai chuyên mục “Sổ tay nổi bật”, nơi người dùng có thể truy cập vào các sổ tay được xây dựng bởi chuyên gia hàng đầu, tổ chức nghiên cứu, học giả và nhà báo có uy tín.

Các tài liệu này không chỉ chứa đựng kiến thức đáng tin cậy, mà còn đi kèm hướng dẫn sử dụng, bài tập tương tác và video minh họa tạo nên trải nghiệm học tập toàn diện. Đây là bước tiến quan trọng nhằm biến NotebookLM từ một công cụ trở thành nền tảng giáo dục mở, nơi kiến thức không chỉ được tạo ra mà còn được chia sẻ đúng cách.