Sinh Viên Ơi, Đừng Vội “Xuống Tiền” Mua Macbook Nếu Chưa Biết Những Điều Này

Đối với nhiều tân sinh viên, khoảnh khắc bước chân vào giảng đường đại học cũng là lúc họ cần chuẩn bị những công cụ học tập quan trọng, trong đó laptop hoặc máy tính bảng là thiết bị gần như không thể thiếu. Trong số vô vàn lựa chọn, các sản phẩm của Apple như MacBook và iPad thường được xem là “giấc mơ” nhờ thiết kế sang trọng, hiệu năng ổn định và thương hiệu đẳng cấp.

Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào mua thiết bị Apple cũng là lựa chọn tối ưu, đặc biệt nếu xét đến nhu cầu học tập đa dạng và ngân sách hạn chế của sinh viên. Nhiều người sau khi bỏ ra một khoản tiền lớn lại nhận ra thiết bị của mình không phù hợp, thậm chí gây ra những bất tiện đáng kể trong quá trình học. Bài viết này sẽ phân tích kỹ 5 khía cạnh quan trọng mà các tân sinh viên cần cân nhắc trước khi “xuống tiền” cho MacBook hoặc iPad, nhằm tránh những khoản đầu tư không cần thiết.

1. Các vấn đề về tính tương thích

Khả năng tương thích phần mềm là một yếu tố cực kỳ quan trọng nhưng lại thường bị bỏ qua. Nhiều người nghĩ rằng một chiếc MacBook mạnh mẽ có thể chạy mọi phần mềm nhưng thực tế thì macOS vẫn tồn tại giới hạn khá rõ, đặc biệt trong các ngành học yêu cầu phần mềm chuyên dụng.

Chẳng hạn, trong lĩnh vực kỹ thuật cơ khí và thiết kế 3D, SolidWorks là phần mềm gần như “bắt buộc” ở nhiều trường đại học. Vấn đề ở chỗ SolidWorks không hỗ trợ macOS, buộc sinh viên phải tìm cách chạy Windows thông qua máy ảo hoặc Boot Camp. Cách làm này không chỉ phức tạp mà còn khiến máy hoạt động ì ạch, tốn tài nguyên, ảnh hưởng tới hiệu suất làm việc.

Trường hợp tương tự xảy ra với sinh viên ngành khoa học máy tính, khi một số công cụ lập trình hoặc môi trường phát triển phần mềm (IDE) vẫn tối ưu hơn cho Windows hoặc Linux. Việc chạy chúng trên macOS đôi khi đòi hỏi nhiều bước cài đặt phức tạp, gây lãng phí thời gian.

iPad cũng không phải ngoại lệ. Dù iPadOS đã có nhiều cải tiến về đa nhiệm, bàn phím ảo và hỗ trợ phụ kiện, nó vẫn thiếu rất nhiều ứng dụng chuyên sâu cho kỹ thuật, lập trình hay phân tích dữ liệu. Nếu chỉ dùng để soạn văn bản, thuyết trình hoặc ghi chú, iPad hoàn toàn đáp ứng được. Nhưng khi bước vào các môn học đòi hỏi tính toán và xử lý dữ liệu phức tạp, iPad gần như trở nên bất lực.

2. Thiết bị Apple hạn chế nâng cấp

Khi mua MacBook hoặc iPad, người dùng cần hiểu rằng đây là những thiết bị hầu như không thể nâng cấp phần cứng sau khi mua. Apple sử dụng RAM hàn chết trên bo mạch, SSD cũng thường được gắn cố định hoặc sử dụng chuẩn riêng, khiến việc thay thế hoặc mở rộng là điều bất khả thi đối với người dùng phổ thông.

Điều này dẫn đến hệ quả: nếu bạn mua một chiếc MacBook với 8GB RAM và 256GB bộ nhớ ngay từ đầu, nó sẽ giữ nguyên cấu hình đó suốt vòng đời sử dụng. Khi nhu cầu học tập tăng chẳng hạn chạy nhiều phần mềm nặng hoặc lưu trữ dữ liệu đồ án lớn bạn sẽ thấy thiết bị chậm chạp và không còn đáp ứng tốt.

Nhiều sinh viên đã rơi vào tình huống phải bán lại máy cũ để mua máy mới với cấu hình cao hơn, dù chiếc máy cũ vẫn còn hoạt động tốt. Đây là một khoản chi phí phát sinh không nhỏ, đặc biệt khi giá bán lại của MacBook hay iPad không phải lúc nào cũng cao như kỳ vọng.

3. Trả nhiều tiền cho phần cứng ít hơn

Một thực tế ít được người dùng chú ý nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền của bạn, chính là giá nâng cấp phần cứng của Apple luôn cao hơn rất nhiều so với giá trị thực tế ngoài thị trường. Ngay từ khâu đặt mua, bạn sẽ nhận ra rằng chỉ cần nâng một chút dung lượng hoặc bộ nhớ, số tiền bỏ ra đã tăng vọt. Ví dụ, nếu bạn muốn nâng dung lượng lưu trữ của MacBook từ 256GB SSD lên 512GB, Apple có thể tính thêm khoảng 200 USD (tương đương 5 triệu đồng). Trong khi đó, trên thị trường, một ổ SSD NVMe 512GB chất lượng cao chỉ có giá khoảng 1,2–1,5 triệu đồng và ở các dòng laptop Windows, bạn hoàn toàn có thể mua về tự nâng cấp với chi phí rẻ hơn gấp nhiều lần.

Điều tương tự cũng xảy ra với RAM. Việc nâng từ 8GB lên 16GB trên MacBook có thể khiến bạn trả thêm vài triệu đồng so với giá trị thực tế, trong khi ở laptop Windows, RAM laptop DDR4 hoặc DDR5 có thể mua với giá chỉ bằng 1/3 hoặc 1/4 số tiền đó và việc lắp đặt cũng rất đơn giản. Nhưng với Apple, bạn không có lựa chọn nâng cấp sau khi mua, vì RAM và SSD thường được hàn chết trực tiếp trên bo mạch chủ. Điều này buộc bạn phải chọn cấu hình cao ngay từ ban đầu, kể cả khi chưa chắc mình cần dùng tới dẫn đến nguy cơ chi nhiều tiền cho hiệu năng dư thừa.

Với iPad, câu chuyện còn phức tạp hơn. Chi phí mua phụ kiện chính hãng của Apple là một khoản đáng kể mà nhiều người thường bỏ qua khi tính toán ngân sách. Một chiếc iPad Pro 11 inch, nếu mua kèm Apple Pencil và Magic Keyboard, tổng giá trị có thể ngang ngửa hoặc thậm chí cao hơn một chiếc MacBook Air cấu hình tiêu chuẩn. Trong khi đó, không phải ai cũng cần đến bút cảm ứng hoặc bàn phím cao cấp cho công việc học tập hàng ngày. Với sinh viên, đặc biệt là những người chỉ cần ghi chép, đọc tài liệu và soạn bài, số tiền bỏ thêm cho phụ kiện có thể nhanh chóng trở thành khoản đầu tư không hiệu quả.

4. Cơn ác mộng sửa chữa

Apple nổi tiếng với thiết kế tinh xảo và độ hoàn thiện cao nhưng chính sự tinh xảo này lại khiến việc sửa chữa trở thành một cơn ác mộng thực sự khi sự cố xảy ra. Các linh kiện bên trong MacBook và iPad thường được lắp ráp bằng keo, ốc vít chuyên dụng và các module tích hợp, nghĩa là chỉ cần một bộ phận bị hỏng, bạn có thể phải thay cả cụm phần cứng liên quan. Ví dụ, nếu bo mạch chủ bị lỗi, bạn sẽ phải thay thế toàn bộ phần chứa CPU, GPU và RAM, dẫn đến chi phí sửa chữa gần bằng giá mua một chiếc máy mới.

Chi phí thay thế linh kiện của Apple cũng luôn ở mức rất cao. Một màn hình MacBook Pro Retina bị vỡ có thể khiến bạn mất hơn 10 triệu đồng để thay mới. Nếu gặp sự cố với bo mạch chủ, con số này còn có thể vượt quá 15–20 triệu đồng. Đối với iPad, việc thay màn hình hoặc pin cũng tốn kém hơn hẳn so với máy tính bảng Android, chưa kể đôi khi thiết bị phải gửi về nước ngoài để thay thế linh kiện, khiến thời gian chờ đợi kéo dài từ vài ngày tới vài tuần.

Với sinh viên, đây là một rủi ro nghiêm trọng. Chỉ cần máy hỏng vào đúng thời điểm nộp bài, làm đồ án hoặc thi online, bạn sẽ bị gián đoạn hoàn toàn quá trình học tập. Nhiều người buộc phải mua tạm một thiết bị khác hoặc mượn của bạn bè, gây bất tiện và áp lực tài chính không nhỏ. Ngoài ra, Apple kiểm soát chặt chẽ linh kiện chính hãng, nên việc sửa chữa ở các cửa hàng ngoài thường không được khuyến khích và có thể làm mất bảo hành, khiến người dùng càng khó tìm giải pháp tiết kiệm.

5. Laptop Windows vẫn linh hoạt hơn

Nếu đặt MacBook hoặc iPad cạnh các mẫu laptop Windows hiện đại, sự khác biệt về tính linh hoạt sẽ nhanh chóng hiện ra. Laptop Windows hiện nay có vô số tùy chọn màn hình cảm ứng, bản lề xoay gập 360 độ, bút stylus hỗ trợ viết vẽ trực tiếp lên màn hình, thậm chí cả GPU rời mạnh mẽ để xử lý đồ họa hoặc chơi game. Trong khi đó, macOS hoàn toàn không hỗ trợ màn hình cảm ứng và dòng MacBook cũng không cung cấp phiên bản có GPU rời dành cho người dùng phổ thông.

Một ưu điểm khác là sự đa dạng về giá. Laptop Windows trải dài từ phân khúc phổ thông chỉ vài triệu đồng, đến phân khúc cao cấp hơn 50 triệu đồng. Điều này giúp sinh viên dễ dàng lựa chọn sản phẩm phù hợp với ngân sách mà vẫn đáp ứng nhu cầu học tập. Thêm vào đó, khả năng nâng cấp phần cứng của laptop Windows từ RAM, SSD đến pin là lợi thế lớn. Khi nhu cầu tăng, bạn chỉ cần mua thêm linh kiện, thay vì phải đổi cả máy như khi dùng MacBook hoặc iPad.

Nếu bạn là sinh viên vừa cần làm việc học tập, vừa muốn chơi game giải trí hoặc làm đồ họa 3D, laptop Windows rõ ràng chiếm ưu thế. Các dòng máy gaming hoặc workstation với GPU rời từ NVIDIA hoặc AMD cho hiệu năng vượt trội, điều mà MacBook gần như không thể đáp ứng. Ngay cả khi so về thời lượng pin, nhiều laptop Windows hiện nay cũng đã cải thiện đáng kể, đủ dùng cả ngày học mà không cần sạc, trong khi vẫn giữ được khả năng tùy biến cao.

6. Kết luận

MacBook và iPad là những thiết bị tuyệt vời nếu xét về thiết kế, trải nghiệm người dùng và độ bền. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng phù hợp với mọi sinh viên. Những vấn đề về tương thích phần mềm, khả năng nâng cấp hạn chế, chi phí phần cứng cao, khó sửa chữa và tính linh hoạt thấp hơn so với laptop Windows là những yếu tố bạn cần cân nhắc kỹ trước khi mua.

Nếu ngân sách dư dả và nhu cầu học tập không yêu cầu phần mềm đặc thù, MacBook hoặc iPad vẫn là lựa chọn đáng cân nhắc. Nhưng nếu bạn muốn một thiết bị “làm được mọi thứ” với chi phí hợp lý, laptop Windows có thể sẽ là khoản đầu tư thông minh hơn cho những năm tháng đại học.