Mặc Thế Giới Chạy Đua Chatbot, Apple Chơi ‘Nước Cờ AI’ Không Ai Ngờ

Trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) đang sôi sục từng giờ, mỗi hãng công nghệ lớn đều chọn cho mình một hướng đi riêng. Google tung ra Gemini với tham vọng thay thế hoàn toàn Google Assistant. Microsoft hợp tác sâu với OpenAI để đưa Copilot vào khắp hệ sinh thái Windows, Office. Meta mơ về một vũ trụ AI hỗ trợ sáng tạo nội dung, mạng xã hội và VR/AR. Chatbot AI, trợ lý ảo và các tính năng tạo sinh đang phủ sóng từ điện thoại, laptop đến ô tô, nhà thông minh.

Nhưng trong bức tranh đầy màu sắc đó, Apple – gã khổng lồ từng tiên phong với Siri hơn một thập kỷ trước lại chọn cách im lặng một cách lạ thường. Không chatbot mới, không công cụ tạo nội dung AI hoành tráng, thậm chí không có cả một “bữa tiệc AI” như nhiều người kỳ vọng tại WWDC 2025 vừa qua. Vậy Apple đang làm gì, khi cả thế giới mê chatbot? Câu trả lời sẽ khiến bạn bất ngờ: Apple đang dùng AI không phải để “chiều” người dùng trước mắt, mà để xây nền móng cho những bước nhảy công nghệ dài hơi hơn bằng cách âm thầm đưa AI vào quy trình thiết kế chip.

1. Khi AI trở thành cuộc đua vũ trang công nghệ

Trước hết, hãy nhìn bức tranh toàn cảnh. Chỉ trong vòng chưa đầy 3 năm, AI đã bước từ những mô hình thử nghiệm trong phòng thí nghiệm ra sản phẩm thương mại phục vụ hàng triệu người. ChatGPT, Gemini, Claude, Copilot... liên tiếp ra mắt và cạnh tranh nhau bằng khả năng đối thoại tự nhiên, trả lời mọi câu hỏi, hỗ trợ công việc, thậm chí thay thế nhiều tác vụ sáng tạo mà trước đây chỉ con người làm được.

Người dùng ngày nay đã quen với việc ra lệnh cho AI viết bài, tóm tắt văn bản, xử lý ảnh, lập kế hoạch cá nhân. Các tính năng AI sinh sôi trong mọi ứng dụng từ Word, Excel, Gmail cho đến Photoshop, Premiere. Doanh nghiệp thì vội vã tích hợp chatbot, trợ lý ảo để tiết kiệm nhân lực, tăng hiệu quả làm việc. AI giờ không còn là lựa chọn mà nó là cuộc đua vũ trang công nghệ mà ai chậm chân sẽ bị bỏ lại phía sau.

Vậy mà, ở tâm bão AI ấy, Apple vẫn gần như đứng ngoài “cơn sốt chatbot”. Siri vẫn vậy, đôi khi còn bị chê là “thua xa” ChatGPT về độ thông minh. iOS 26, ra mắt tháng 6/2025, không có bất cứ đột phá AI nào đủ gây ồn ào. Thậm chí so với Samsung hay Google, Apple dường như “lặng lẽ bất thường”.

2. Sự im lặng chiến lược của Apple

Đằng sau sự im lặng ấy, Apple đang triển khai một chiến lược dài hạn mà không phải ai cũng nhận ra. Thay vì tập trung chạy đua ra mắt những tính năng AI bắt mắt, Apple chọn cách đầu tư vào “bộ não” thực sự của thiết bị: con chip.

Trong một sự kiện tại Bỉ hồi tháng 5/2025, Johny Srouji – Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách phần cứng của Apple đã hé lộ chiến lược đầy tham vọng này. Khi nhận giải thưởng từ tổ chức nghiên cứu bán dẫn Imec, ông Srouji chia sẻ rằng Apple đang nghiêm túc ứng dụng các kỹ thuật AI tạo sinh (generative AI) vào quy trình thiết kế chip, đây là công đoạn quan trọng nhất quyết định sức mạnh của iPhone, iPad, MacBook và mọi sản phẩm Apple Silicon khác.

Theo bản ghi âm do Reuters tiếp cận, ông Srouji nhấn mạnh rằng AI tạo sinh có thể giúp rút ngắn đáng kể thời gian phát triển vi xử lý, tối ưu hóa thiết kế phức tạp mà con người mất hàng nghìn giờ tính toán. Ông mô tả AI như một “trợ lý thiết kế” có thể đưa ra phương án, tinh chỉnh vi mạch, tự động mô phỏng hiệu năng, phát hiện điểm nghẽn và cải thiện sơ đồ logic.

3. Vì sao lại là chip, chứ không phải chatbot?

Câu hỏi đặt ra: Tại sao Apple không đổ tiền làm chatbot hay AI tạo nội dung, mà lại đầu tư AI cho thiết kế chip?

Câu trả lời nằm ở triết lý kinh doanh của Apple. Không giống Google hay Microsoft sống nhờ quảng cáo, Apple kiếm tiền chủ yếu từ phần cứng cao cấp. Từ thời iPhone đầu tiên đến nay, Apple luôn tự hào vì kiểm soát chặt chẽ cả phần cứng lẫn phần mềm, khác với các hãng phải phụ thuộc chip của Qualcomm, Intel hay AMD.

Quyết định tự phát triển Apple Silicon, bắt đầu từ chip A series cho iPhone và đỉnh cao là chip M series cho MacBook, đã chứng minh tính đúng đắn của hướng đi này. Khi Intel chậm đổi mới, Apple “tách ra”, tự thiết kế chip ARM và ngay lập tức gặt hái thành công với các MacBook chạy M1, M2 rồi M3, khiến đối thủ không kịp trở tay.

Những con chip mạnh mẽ, tối ưu cho hệ sinh thái riêng đã giúp Apple duy trì lợi thế cạnh tranh khổng lồ: hiệu năng cao, tiết kiệm pin, tản nhiệt tốt, đồng thời mang lại trải nghiệm mượt mà cho người dùng. Từ đó, Apple dễ dàng “hút” khách hàng trung thành, giữ giá bán cao, lợi nhuận vượt trội.

4. Khi AI thiết kế chip

Truyền thống thiết kế chip vốn rất phức tạp và tốn kém. Một con chip Apple Silicon có thể chứa hàng chục tỷ bóng bán dẫn, kết nối theo các sơ đồ logic phức tạp đến mức chỉ cần sai sót nhỏ cũng đủ phá hỏng toàn bộ dự án.

Thông thường, các kỹ sư thiết kế vi xử lý phải mất nhiều năm để phát triển một thế hệ chip mới: từ phác thảo ý tưởng, mô phỏng, kiểm thử, tối ưu tiêu thụ điện năng, tản nhiệt... Quá trình này đòi hỏi hàng nghìn kỹ sư, hàng triệu dòng mã và vô số giờ làm việc.

AI tạo sinh giờ đây mở ra khả năng rút ngắn quy trình này. Thay vì làm việc tuần tự, AI có thể xử lý hàng triệu phương án thiết kế song song, “học” từ dữ liệu các thế hệ chip trước để đưa ra các đề xuất tối ưu hơn. Tự động hóa khâu mô phỏng giúp phát hiện lỗi sớm. Tối ưu hóa sơ đồ mạch giúp cải thiện hiệu năng mà không tốn thêm năng lượng.

Theo ông Srouji, mục tiêu của Apple không chỉ là tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra những bước nhảy vọt về hiệu suất chip. AI thiết kế chip tốt hơn, chip tốt hơn sẽ trở thành nền tảng cho các thiết bị AI mạnh hơn. Khi ấy, các tính năng AI dành cho người dùng cuối như Siri thông minh hơn, nhận dạng hình ảnh tốt hơn... sẽ chỉ là “quả ngọt” của nền tảng đó.

5. Apple không đi một mình

Để hiện thực hóa tham vọng này, Apple không tự mình làm tất cả. Gã khổng lồ Cupertino đã và đang hợp tác sâu với các công ty hàng đầu trong lĩnh vực EDA (Electronic Design Automation) như Cadence và Synopsys.

Cadence và Synopsys nổi tiếng với các phần mềm mô phỏng, tự động hóa thiết kế bán dẫn. Việc kết hợp AI tạo sinh của Apple với các giải pháp EDA hàng đầu hứa hẹn đẩy mạnh quá trình “AI hóa” thiết kế chip.

Chưa kể, Apple còn đầu tư mạnh vào hạ tầng tính toán, xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ phục vụ huấn luyện AI. Mỗi năm, hãng chi hàng tỷ USD cho R&D, phần lớn tập trung cho Apple Silicon. Chính “cỗ máy ngầm” này mới là động lực giúp Apple duy trì vị thế tiên phong.

6. Vì sao Siri và iOS 26 vẫn chưa bùng nổ AI?

Rất nhiều người thắc mắc: Tại sao Apple không mạnh tay nâng cấp Siri ngay bây giờ, khi ChatGPT hay Gemini đã làm quá tốt?

Câu trả lời một phần nằm ở yếu tố bảo mật và quyền riêng tư – “kim chỉ nam” mà Apple luôn nhấn mạnh. Việc tích hợp AI sinh ra trên mây (cloud-based generative AI) có thể làm lộ dữ liệu người dùng. Apple muốn phát triển những mô hình AI chạy trực tiếp trên thiết bị (on-device AI), hạn chế gửi dữ liệu ra ngoài. Để làm được điều đó, chip phải đủ mạnh, đủ tiết kiệm năng lượng.

Nếu chip còn giới hạn, AI chạy cục bộ sẽ thiếu tài nguyên, dễ nóng máy, hao pin. Bởi vậy, Apple cần đảm bảo Apple Silicon đủ mạnh để gánh AI ngay trên thiết bị mà không cần phụ thuộc đám mây.

Chính vì thế, Siri vẫn “ngủ đông” trong lúc Apple Silicon âm thầm nâng cấp từng ngày. Một khi nền tảng phần cứng đã sẵn sàng, Siri mới “lột xác” thành trợ lý AI thế hệ mới.

7. Đằng sau thành công của Apple Silicon

Nhìn lại hành trình Apple Silicon sẽ thấy rõ vì sao Apple không ngại đi con đường khó. Năm 2020, khi ra mắt chip M1, Apple từng bị hoài nghi dữ dội. Từ bỏ Intel nghĩa là không còn phương án dự phòng và nếu thất bại, cả dòng Mac có thể lao đao.

Nhưng thực tế đã chứng minh ngược lại. MacBook chạy M1, M2 rồi M3 lập tức gây sốt: hiệu năng vượt trội, thời lượng pin dài, tản nhiệt mát, các ứng dụng được tối ưu sâu cho hệ sinh thái. Các nhà phát triển cũng hưởng lợi vì chỉ cần tập trung cho một nền tảng phần cứng duy nhất.

Thành công này không chỉ giúp Apple “giữ chân” người dùng mà còn đẩy Intel vào thế bị động, buộc các hãng PC Windows phải tìm hướng đi mới. Nhiều công ty từ Qualcomm đến Nvidia cũng đang chạy đua phát triển chip ARM riêng, đây là một minh chứng cho tầm ảnh hưởng của Apple Silicon.

8. AI thiết kế chip

Việc Apple đẩy AI vào quy trình thiết kế chip không ồn ào, không PR rầm rộ, nhưng lại tạo ra ảnh hưởng dài hạn. Trong cuộc đua AI, hiệu năng phần cứng vẫn là điểm then chốt. Những chatbot mạnh nhất cũng chỉ “bay bổng” được nếu chip đủ nhanh, đủ tiết kiệm năng lượng để xử lý hàng tỷ tham số mô hình.

Một con chip tối ưu hóa bằng AI không chỉ giúp thiết bị chạy AI nhanh hơn mà còn mở ra tiềm năng cho các ứng dụng thực tế như AR/VR, xe tự lái, chăm sóc sức khỏe.

9. Khi nào người dùng sẽ “thấy” AI của Apple?

Người tiêu dùng có thể chưa nhìn thấy ngay thành quả của AI thiết kế chip, nhưng chỉ vài năm tới, mọi iPhone, iPad, MacBook sẽ thừa hưởng sức mạnh từ quy trình này. Một Siri siêu thông minh, một iOS “biết bạn cần gì” hay các tính năng AR/VR mượt mà đều cần một bộ xử lý mạnh mẽ làm nền tảng.

Hãy hình dung một chiếc MacBook chạy M5 hoặc M6 được “thai nghén” nhờ AI, hiệu suất CPU, GPU, NPU (Neural Processing Unit) đều tăng gấp nhiều lần. Khi ấy, Apple có thể tự tin ra mắt các tính năng AI cạnh tranh với mọi đối thủ mà vẫn giữ đúng cam kết bảo mật dữ liệu.

Trong khi các hãng khác vội vã khoe chatbot, phô diễn AI sáng tạo, Apple vẫn trung thành với triết lý “nền tảng quan trọng hơn bề nổi”. Họ tin rằng một con chip mạnh và thông minh mới là chìa khóa để hiện thực hóa mọi trải nghiệm AI. Và để có con chip đó, AI phải phục vụ quy trình thiết kế từ trong lõi.

Thay vì chạy theo trào lưu để thỏa mãn sự tò mò nhất thời, Apple kiên nhẫn xây dựng một nền móng vững chắc. Khi cả thế giới đổ xô theo chatbot, Apple vẫn bình tĩnh dùng AI để kiến tạo “bộ não” mới cho kỷ nguyên công nghệ tiếp theo.

Giờ đây, chúng ta chỉ cần chờ đợi. Khi những chiếc iPhone, MacBook thế hệ mới ra mắt, bạn sẽ hiểu vì sao Apple không nói nhiều về AI vì họ để con chip tự nói thay.