Hàng triệu PC Windows gặp sự cố nặng, Microsoft chính thức lên tiếng

Trong nhiều năm qua, hệ điều hành Windows đã trở thành nền tảng quen thuộc với hàng tỷ người dùng trên toàn cầu. Với vai trò “xương sống” của máy tính cá nhân và hàng loạt hệ thống doanh nghiệp, bất kỳ sự cố nào ảnh hưởng đến Windows đều nhanh chóng gây ra làn sóng quan tâm mạnh mẽ. Và lần này, Microsoft buộc phải thừa nhận một lỗi nghiêm trọng phát sinh từ chính bản cập nhật định kỳ mà họ tung ra.

Cụ thể, bản vá bảo mật Patch Tuesday tháng 8 vốn được kỳ vọng giúp nâng cao tính ổn định và an toàn lại vô tình khiến một trong những tính năng quan trọng nhất của Windows trở nên vô dụng: tính năng Reset PC và các công cụ phục hồi hệ thống. Đây là một đòn giáng mạnh vào trải nghiệm người dùng, bởi Reset và Recovery vốn được xem là “cứu cánh cuối cùng” khi máy tính gặp sự cố. Microsoft đã chính thức xác nhận vấn đề này trên Windows Release Health, cam kết rằng họ đang gấp rút phát triển một bản vá khẩn cấp để khắc phục tình hình. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của sự cố: nó không thể chờ đợi đến chu kỳ cập nhật tiếp theo mà buộc phải xử lý ngoài luồng.

1. Microsoft phải thừa nhận lỗi nghiêm trọng

Patch Tuesday vốn là “ngày hội cập nhật” quen thuộc đối với người dùng Windows, diễn ra vào thứ Ba thứ hai của mỗi tháng. Đây là thời điểm Microsoft phát hành đồng loạt các bản vá bảo mật, vá lỗ hổng và cải tiến hệ thống. Tuy nhiên, chỉ một tuần sau đợt cập nhật tháng 8, thay vì nhận được sự an tâm, người dùng lại đối mặt với một sự cố gây bức xúc.

Trên các diễn đàn công nghệ, hàng loạt phản hồi xuất hiện: tính năng Reset this PC không hoạt động, các tùy chọn Fix problems using Windows Update trong phần Settings đều thất bại. Một số người dùng báo cáo rằng quá trình khởi động lại reset không thể hoàn tất, dẫn đến tình trạng treo máy hoặc buộc phải cài đặt lại thủ công.

Khi số lượng phản hồi tăng cao, Microsoft không thể im lặng. Họ chính thức đăng tải thông báo trên Windows Release Health, xác nhận rằng lỗi đến từ chính bản cập nhật Patch Tuesday. Sự việc này một lần nữa làm dấy lên câu hỏi về chất lượng kiểm thử của Microsoft trước khi phát hành các bản vá diện rộng.

2. Lỗi ảnh hưởng trực tiếp đến các công cụ phục hồi hệ thống

Điều khiến sự cố lần này trở nên nghiêm trọng chính là phạm vi ảnh hưởng của nó. Reset PC và Recovery vốn là những tính năng được thiết kế như “cứu cánh cuối cùng” cho người dùng phổ thông. Khi máy tính gặp sự cố nặng, bị nhiễm mã độc hoặc hiệu năng suy giảm trầm trọng, người dùng có thể dựa vào các công cụ này để đưa hệ thống về trạng thái ổn định ban đầu mà không cần cài đặt lại toàn bộ.

Tuy nhiên, sau bản vá tháng 8, khi người dùng cố gắng khởi chạy Reset my PC, quá trình này lập tức gặp lỗi và không thể hoàn tất. Điều đó đồng nghĩa với việc hàng triệu người dùng mất đi công cụ khắc phục quan trọng nhất. Trong bối cảnh nhiều người không có đủ kỹ năng kỹ thuật để cài lại Windows từ đầu, sự cố này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, từ mất dữ liệu cho đến gián đoạn công việc.

Đáng chú ý hơn, tính năng Fix problems using Windows Update cũng rơi vào tình trạng vô hiệu. Đây gần như là kịch bản tồi tệ nhất: cả hai giải pháp phổ biến nhất để phục hồi hệ thống đều đồng loạt thất bại.

3. Danh sách các phiên bản Windows bị ảnh hưởng

Theo thông báo chính thức của Microsoft, danh sách các phiên bản Windows bị ảnh hưởng khá dài, bao gồm cả những bản phát hành phổ biến nhất hiện nay:

• Windows 11 phiên bản 23H2

• Windows 11 phiên bản 22H2

• Windows 10 phiên bản 22H2

• Windows 10 Enterprise LTSC 2021 và 2019

• Windows 10 IoT Enterprise LTSC 2021 và 2019

Điều thú vị là Windows 11 phiên bản 24H2, phiên bản được Microsoft quảng bá rầm rộ gần đây như một bản phát hành ổn định và “đáng tin cậy nhất”, lại không bị ảnh hưởng. Sự khác biệt này đặt ra nhiều câu hỏi về cách Microsoft triển khai bản vá cũng như sự đồng bộ giữa các thế hệ Windows.

Ngoài ra, Microsoft cũng khẳng định rằng Windows Server không gặp vấn đề này. Đây là một tín hiệu tích cực, bởi nếu sự cố lan sang mảng doanh nghiệp và máy chủ, hậu quả có thể còn nghiêm trọng hơn gấp nhiều lần.

4. Vì sao sự cố lần này được coi là đặc biệt nghiêm trọng?

Trong lịch sử cập nhật Windows, việc phát hành một bản vá gây ra lỗi mới không phải là điều hiếm gặp. Thế nhưng, lý do khiến sự cố lần này bị coi là đặc biệt nghiêm trọng nằm ở chỗ nó trực tiếp vô hiệu hóa chính những công cụ phục hồi hệ thống.

Nói cách khác, nếu Windows mắc lỗi, Reset và Recovery vốn là giải pháp cuối cùng để tự cứu. Nhưng khi chính “cứu cánh cuối cùng” bị hỏng, người dùng gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải cài đặt lại hệ điều hành bằng USB hoặc nhờ đến sự trợ giúp từ kỹ thuật viên.

Đây là một rủi ro lớn, bởi không phải ai cũng có kỹ năng cài lại Windows, chưa kể đến việc nguy cơ mất dữ liệu quan trọng trong quá trình này là rất cao. Với người dùng doanh nghiệp, nếu hàng loạt máy tính gặp sự cố cùng lúc, chi phí khắc phục có thể tăng vọt, ảnh hưởng đến cả năng suất làm việc.

5. Microsoft hứa hẹn tung bản vá khẩn cấp ngoài lịch trình

Trước mức độ nghiêm trọng, Microsoft cho biết họ đang khẩn trương phát triển một bản vá out-of-band (OOB). Đây là thuật ngữ chỉ các bản cập nhật được phát hành ngoài lịch trình định kỳ. Thay vì chờ đến Patch Tuesday tiếp theo vào ngày 9/9, Microsoft sẽ phát hành sớm hơn để hạn chế tối đa thiệt hại.

Việc phát hành bản vá ngoài luồng cho thấy mức độ khẩn cấp của vấn đề. Microsoft vốn nổi tiếng với lịch cập nhật nghiêm ngặt, hiếm khi phá vỡ quy trình trừ khi sự cố mang tính chất đặc biệt. Điều này một lần nữa khẳng định rằng lỗi lần này đủ lớn để buộc gã khổng lồ phần mềm phải hành động ngay lập tức.
 

Trong thời gian chờ đợi, Microsoft cũng khuyến cáo người dùng không nên sử dụng tính năng Reset để tránh tình trạng thất bại hoặc mất dữ liệu. Thay vào đó, họ nên sao lưu dữ liệu thường xuyên và chờ đợi bản vá chính thức.

6. Góc nhìn từ cộng đồng công nghệ và người dùng

Sự cố lần này nhanh chóng trở thành đề tài nóng trên các diễn đàn công nghệ quốc tế. Nhiều người dùng tỏ ra bức xúc khi một tính năng cốt lõi như Reset lại có thể bị vô hiệu hóa chỉ bởi một bản cập nhật. Một số ý kiến cho rằng Microsoft đang quá tập trung vào việc triển khai các tính năng AI và quảng bá Windows 11, trong khi chưa chú trọng đủ vào việc kiểm thử chất lượng.

Ở chiều ngược lại, cũng có những người tỏ ra thông cảm, cho rằng sự phức tạp của Windows với hàng tỷ thiết bị và cấu hình khác nhau khiến việc kiểm soát tuyệt đối chất lượng gần như là bất khả thi. Dù vậy, số đông vẫn yêu cầu Microsoft cần nâng cao quy trình kiểm thử trước khi phát hành bản vá diện rộng.

Đối với doanh nghiệp, sự cố lần này gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầm quan trọng của việc kiểm thử nội bộ trước khi triển khai bản cập nhật trên diện rộng. Nhiều công ty đã áp dụng chính sách trì hoãn cài đặt Patch Tuesday thêm vài tuần để theo dõi phản hồi từ cộng đồng và sự cố này càng củng cố cho quyết định đó.

Trong những năm gần đây, Microsoft đã nhiều lần vướng vào các sự cố liên quan đến bản vá cập nhật. Từ lỗi khiến máy tính khởi động chậm, màn hình xanh, cho đến sự cố liên quan đến bảo mật, tất cả đều ảnh hưởng đến niềm tin của người dùng.

Lỗi lần này càng cho thấy Microsoft cần xem xét lại quy trình kiểm thử. Khi một bản vá vốn dĩ được thiết kế để bảo vệ người dùng lại vô tình biến thành nguyên nhân gây lỗi, uy tín của hãng phần mềm hàng đầu thế giới chắc chắn sẽ bị lung lay.

Trong tương lai, Microsoft không chỉ cần nhanh chóng tung ra bản vá khẩn cấp để giải quyết vấn đề mà còn phải cải thiện cách họ kiểm thử và truyền thông với người dùng. Bởi lẽ, niềm tin một khi bị suy giảm sẽ rất khó để lấy lại.

7. Kết luận

Sự cố vô hiệu hóa Reset và Recovery trên Windows 10 và 11 là một minh chứng rõ ràng cho sự mong manh của các hệ thống phần mềm, dù đó có là sản phẩm từ một tập đoàn công nghệ khổng lồ. Nó nhắc nhở Microsoft rằng việc đảm bảo chất lượng không thể xem nhẹ và nhắc nhở người dùng rằng không có hệ thống nào hoàn hảo tuyệt đối.

Trong thời gian chờ đợi bản vá khẩn cấp, người dùng cần chủ động hơn trong việc bảo vệ dữ liệu, thường xuyên sao lưu và cân nhắc kỹ trước khi cài đặt các bản cập nhật mới. Còn với Microsoft, đây là cơ hội cũng là thách thức để chứng minh rằng họ có thể khắc phục sai lầm nhanh chóng và lấy lại lòng tin từ cộng đồng.

Một bản vá ngoài lịch trình có thể giải quyết sự cố trước mắt, nhưng về lâu dài, chỉ sự thay đổi trong quy trình và cam kết chất lượng mới giúp Windows tiếp tục giữ vững vị trí hệ điều hành phổ biến nhất hành tinh.