10+ Nguyên Tắc Vàng Mà UX Designer Nhất Định Phải Biết

Trải nghiệm người dùng (UX) không chỉ đơn thuần là một thuật ngữ trong thiết kế; đây là một nghệ thuật và khoa học kết hợp, yêu cầu người thiết kế phải có sự am hiểu sâu sắc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong thế giới công nghệ hiện đại, nơi mà sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc tạo ra một sản phẩm không chỉ đẹp mắt mà còn dễ sử dụng đã trở thành một yếu tố then chốt quyết định đến thành công của sản phẩm. Những nguyên tắc cơ bản dưới đây sẽ là kim chỉ nam cho bất kỳ ai đang tìm kiếm cách tối ưu hóa UX cho sản phẩm của mình. Hãy cùng Sadesign khám phá ngay trong bài viết này!

1. UX không chỉ là UI

Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng khái niệm UX (Trải nghiệm người dùng) và UI (Giao diện người dùng) là một. Thực tế, các designer cần phân biệt rõ ràng giữa hai khái niệm này. UI chỉ đơn thuần là phần giao diện mà người dùng có thể nhìn thấy và tương tác, như màu sắc, kiểu chữ, hình ảnh và cách bố trí. Trong khi đó, UX lại rộng hơn, bao gồm cả cảm xúc, phản ứng và trải nghiệm tổng thể của người dùng sau khi tương tác với sản phẩm.

Sự khác biệt này rất quan trọng, bởi vì nếu chỉ tập trung vào UI mà bỏ qua các yếu tố của UX, bạn có thể tạo ra một sản phẩm đẹp mắt nhưng lại không đáp ứng được nhu cầu và cảm xúc của người dùng. Để tạo ra một trải nghiệm người dùng tuyệt vời, designer cần phải xem xét toàn bộ hành trình của người dùng, từ lúc họ bắt đầu tìm hiểu sản phẩm cho đến khi họ hoàn thành việc sử dụng.

2. Thấu hiểu người dùng

Người dùng chính là trung tâm của mọi hoạt động thiết kế trải nghiệm. Nếu bạn muốn sản phẩm của mình được yêu thích, điều đầu tiên là phải hiểu rõ về người dùng mà bạn đang phục vụ. Điều này không chỉ bao gồm việc biết họ là ai, mà còn cần hiểu những gì họ thích, mong muốn và kỳ vọng từ sản phẩm. Nghiên cứu khách hàng trở thành một phần không thể thiếu trong quy trình thiết kế, và việc tìm hiểu sâu về người dùng sẽ giúp bạn tạo ra một sản phẩm phù hợp.

Nghiên cứu khách hàng không phải chỉ là một bước trong quy trình thiết kế mà cần được thực hiện liên tục. Những thông tin thu thập được từ người dùng sẽ giúp bạn điều chỉnh sản phẩm theo nhu cầu thực tế của họ. Hãy nhớ rằng, ưu tiên hàng đầu trong thiết kế không chỉ là vẻ đẹp hay tính năng của sản phẩm mà còn là sự hài lòng của người dùng.

3. Bạn không phải là người dùng

Một trong những sai lầm lớn mà nhiều designer mắc phải là áp đặt những gì họ nghĩ lên người dùng. Thực tế, suy nghĩ và mong muốn của designer không phải lúc nào cũng đồng nhất với hàng triệu người dùng khác nhau. Mỗi người dùng đều có những tính cách, sở thích và hành vi riêng biệt, điều này khiến cho việc thiết kế trở nên phức tạp hơn.

Do đó, các doanh nghiệp nên thực hiện các bài kiểm tra trải nghiệm với những người dùng thực tế, không chỉ là bạn bè hay đồng nghiệp của bạn. Việc lắng nghe ý kiến và trải nghiệm của khách hàng thực sự sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về sản phẩm của mình. Mặc dù việc này có thể tốn thời gian và công sức, nhưng "chậm mà chắc" chính là phương châm giúp bạn đảm bảo rằng bản thiết kế của mình phù hợp với tâm lý và nhu cầu của người dùng thực tế.

4. Đừng làm người dùng choáng ngợp với “bức tường” thông tin

Một nghiên cứu của Microsoft vào năm 2015 đã chỉ ra rằng người dùng chỉ có khoảng 8 giây để chú ý vào một nội dung cụ thể trên Internet. Điều này có nghĩa rằng các designer cần phải làm cho sản phẩm của họ nổi bật ngay từ những giây đầu tiên tiếp xúc. Nếu không, sản phẩm của bạn có thể dễ dàng bị bỏ qua trong dòng chảy thông tin mênh mông trên mạng.

Quá tải thông tin là kẻ thù lớn nhất mà bất kỳ designer nào cũng cần tránh. Khi người dùng bị dồn vào "bức tường" thông tin quá khổ, họ sẽ cảm thấy nản lòng và không biết phải bắt đầu từ đâu. Do đó, sự tối giản trong thiết kế trở thành một nguyên tắc bất di bất dịch. Thay vì bày ra một mâm tiệc thông tin phong phú, hãy chắt lọc và trình bày những yếu tố cốt lõi, truyền tải những gì tinh túy nhất mà sản phẩm của bạn có thể mang lại. Chỉ khi đó, người dùng mới có thể dễ dàng tiếp nhận và cảm nhận giá trị của sản phẩm.

5. Thiết lập quy trình thiết kế UX Design

UX Design không phải là một công việc tùy hứng mà cần phải có một quy trình cụ thể và có hệ thống. Việc tiến hành thiết kế mà không có một kế hoạch rõ ràng sẽ dẫn đến những kết quả không như mong đợi. Các designer cần phải dựa vào dữ liệu và thông tin có sẵn để xây dựng quy trình, thay vì chỉ dựa vào cảm hứng hay ý tưởng cá nhân.

Mặc dù có thể có những quy trình thiết kế chung cho nhiều trường hợp, nhưng điều quan trọng nhất là bạn cần phải điều chỉnh nó phù hợp với từng dự án cụ thể. Ví dụ, nếu bạn chưa có đủ thông tin về khách hàng, hãy dành thời gian để thực hiện khảo sát và thu thập dữ liệu. Nếu bạn đang phân vân giữa các phiên bản sản phẩm, bài test A/B sẽ giúp bạn tìm ra phương án tốt nhất dựa trên phản hồi thực tế từ người dùng. Quy trình thiết kế không chỉ là một bước đi, mà là một hành trình liên tục, cần được điều chỉnh và tối ưu hóa theo thời gian.

6. Tạo các bản thử nghiệm trước

Một trong những sai lầm phổ biến mà nhiều designer mắc phải là bỏ qua giai đoạn thử nghiệm trước khi phát hành sản phẩm chính thức. Họ thường lao vào thiết kế mà không xem xét các bản mẫu thử nghiệm, điều này có thể dẫn đến những rủi ro lớn. Nếu sản phẩm bạn thiết kế không được thị trường đón nhận, bạn sẽ không chỉ cảm thấy thất vọng, mà còn lãng phí rất nhiều thời gian và nguồn lực.

Việc tạo ra các bản thử nghiệm giúp bạn nhận diện những điểm cần cải thiện và phát triển trước khi đưa ra phiên bản cuối cùng. Đây là cơ hội để bạn thu thập phản hồi từ người dùng, từ đó điều chỉnh và hoàn thiện sản phẩm. Một sản phẩm được thử nghiệm kỹ lưỡng trước khi ra mắt sẽ tăng khả năng thành công và tạo sự hài lòng cho người dùng, điều này cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu và uy tín lâu dài.

7. Áp nội dung vào bản thiết kế

Mọi thiết kế đều cần phải dựa trên nội dung thực tế để định hình phong cách và hướng đi. Việc sử dụng các đoạn văn mẫu như Lorem Ipsum chỉ giúp bạn hình dung bố cục, nhưng không thể nào thay thế được việc làm việc với nội dung thật. Khi bạn áp dụng các nội dung thực tế vào bản thiết kế, bạn sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về cách mà nội dung tương tác với giao diện.

Mục tiêu cuối cùng là chinh phục những khách hàng khó tính, và việc thiết kế dựa trên nội dung thực tế sẽ giúp bạn đạt được điều này. Nội dung thực không chỉ mang lại giá trị cho thiết kế mà còn tạo ra trải nghiệm phong phú và thực tế hơn cho người dùng. Khi bạn xem xét cách mà nội dung tương tác với thiết kế, bạn sẽ dễ dàng tạo ra những sản phẩm không chỉ đẹp mắt mà còn ý nghĩa và hiệu quả trong việc thu hút và giữ chân người dùng.

8. Giữ nội dung thiết kế đơn giản và nhất quán

Trong lĩnh vực thiết kế nội dung số, sự đơn giản không chỉ là một yếu tố thẩm mỹ mà còn là một yêu cầu thiết yếu. Một sản phẩm được thiết kế đơn giản cho phép người dùng dễ dàng hiểu và tương tác mà không cần phải tham khảo hướng dẫn sử dụng. Thành công của một designer UX không chỉ nằm ở việc tạo ra một giao diện đẹp mắt, mà còn là khả năng giúp người dùng dễ dàng nắm bắt và sử dụng các tính năng của sản phẩm chỉ sau vài lần tương tác.

Ngoài việc đơn giản, tính nhất quán trong thiết kế cũng đóng vai trò quan trọng. Khi nội dung và bố cục được giữ nguyên qua các phần khác nhau của sản phẩm, người dùng sẽ cảm thấy quen thuộc và thoải mái hơn khi sử dụng. Điều này đặc biệt quan trọng khi họ dành nhiều thời gian trên nền tảng của bạn. Hãy nhớ rằng, để tạo ra một trải nghiệm tốt nhất cho người dùng, bạn cần cam kết với hai nguyên tắc cốt lõi: đơn giản và nhất quán.

9. Hạn chế việc người dùng phải thực hiện các thao tác lại từ đầu

Con người có giới hạn về khả năng ghi nhớ và thường không thích phải lặp lại các thao tác đã thực hiện trước đó. Do đó, trong thiết kế ứng dụng, việc giảm thiểu sự cần thiết phải bắt đầu lại từ đầu là rất quan trọng. Thay vì yêu cầu người dùng thực hiện mọi bước từ đầu, bạn nên tích hợp các tính năng cho phép họ tiếp tục công việc từ nơi họ đã dừng lại.

Một ví dụ điển hình là YouTube, nơi mà người dùng có thể tiếp tục xem video mà họ đã dở dang một cách dễ dàng. Tính năng này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn khiến họ cảm thấy sản phẩm của bạn thật sự hiểu và đáp ứng nhu cầu của họ. Như vậy, việc thiết kế các chức năng giúp người dùng tiết kiệm thời gian và công sức sẽ tạo nên sự khác biệt lớn trong trải nghiệm của họ.

10. Thiết kế cần tập trung vào tính năng thay vì vẻ ngoài

Khi thực hiện quá trình thiết kế, nhiều designer thường bị cuốn vào việc tạo ra những sản phẩm bắt mắt và ấn tượng về mặt thẩm mỹ. Họ đặt ra cho mình những câu hỏi như: "Sản phẩm này có đẹp không?" hay "Thiết kế này có thu hút không?" Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là tính năng và hiệu suất của sản phẩm. Người dùng thường quan tâm đến việc sản phẩm có đáp ứng được nhu cầu của họ hay không, chứ không chỉ là việc nó có đẹp hay không.

Tính năng là yếu tố quyết định sự hài lòng của người dùng. Nếu một sản phẩm có giao diện đẹp nhưng không thể thực hiện các chức năng cơ bản mà người dùng cần, nó sẽ nhanh chóng bị bỏ rơi. Do đó, designer cần thay đổi tư duy, tập trung vào việc phát triển và cải thiện các tính năng để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của người dùng. Thiết kế không chỉ là về cái đẹp, mà còn về việc tạo ra giá trị thực sự cho người dùng.

11. Đừng tự mình giải quyết mọi vấn đề

Một trong những sai lầm lớn mà nhiều designer mắc phải là cố gắng tự mình xử lý tất cả các vấn đề liên quan đến UX Design. Điều này không chỉ khiến bạn cảm thấy quá tải mà còn bỏ lỡ cơ hội để nhận được những ý kiến quý báu từ những người đồng đội trong nhóm. Đằng sau bạn là một đội ngũ gồm những kỹ sư và designer tài năng, những người có thể cung cấp những góc nhìn và giải pháp khác nhau.

Việc tham khảo ý kiến từ các đồng nghiệp không chỉ giúp bạn tìm ra được những giải pháp sáng tạo mà còn giúp cải thiện sản phẩm một cách toàn diện hơn. Đừng ngần ngại mở rộng cuộc thảo luận và lắng nghe những ý kiến từ mọi người. Sự hợp tác có thể tạo ra những giải pháp tốt hơn và giúp sản phẩm của bạn trở nên hoàn thiện hơn. Hãy nhớ rằng, làm việc nhóm là chìa khóa để đạt được thành công trong thiết kế UX.

12. Đừng giải quyết tất cả các vấn đề cùng một lúc

Một thực tế không thể phủ nhận là UX Design không phải là một quy trình tuyến tính. Trong suốt quá trình thiết kế, bạn sẽ gặp phải nhiều vấn đề phát sinh, và chúng thường xuất hiện một cách ngẫu nhiên, không theo bất kỳ thứ tự nào. Chính vì vậy, việc chuẩn bị tâm lý để giải quyết từng vấn đề một cách có hệ thống là vô cùng quan trọng. Cố gắng xử lý mọi thứ cùng một lúc có thể dẫn đến sự lộn xộn và không hiệu quả.

Để đạt được kết quả tốt nhất, hãy áp dụng nguyên tắc "Tìm hiểu nguyên nhân – Giải quyết vấn đề – Kiểm tra giải pháp." Bằng cách này, bạn không chỉ xử lý các vấn đề một cách triệt để mà còn đảm bảo rằng bạn đang đi đúng hướng. Việc hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của vấn đề sẽ giúp bạn tìm ra các giải pháp bền vững hơn, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và trải nghiệm người dùng.

13. Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Khi sản phẩm của bạn gặp lỗi, phản ứng của người dùng thường rất tiêu cực. Họ có thể sẽ không bao giờ quay lại sử dụng sản phẩm của bạn nếu trải nghiệm đầu tiên của họ không tốt. Chính vì vậy, việc chủ động “phòng bệnh” là một chiến lược thông minh hơn so với việc chỉ tìm cách “chữa bệnh” khi sự cố đã xảy ra.

Đầu tư vào việc kiểm tra và tối ưu hóa sản phẩm trước khi phát hành sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro gặp phải lỗi lớn. Hãy thường xuyên thu thập phản hồi từ người dùng, thực hiện kiểm tra chất lượng và cập nhật sản phẩm theo định kỳ. Bằng cách này, bạn không chỉ bảo vệ danh tiếng của thương hiệu mà còn tạo ra một trải nghiệm đáng tin cậy cho người dùng.

14. Sử dụng những biểu tượng mang tính tương tác

Trong thiết kế UX, người dùng là trung tâm của mọi hoạt động. Họ không muốn cảm thấy bị bỏ rơi khi tương tác với sản phẩm. Do đó, việc cung cấp phản hồi tức thời cho người dùng là điều cực kỳ quan trọng. Sử dụng các biểu tượng và dấu hiệu tương tác không chỉ giúp người dùng hiểu rõ hơn về trạng thái của sản phẩm mà còn tạo cảm giác thân thiện và dễ chịu hơn khi họ sử dụng.

Ví dụ, biểu tượng "vòng tròn loading" khi một thao tác đang xử lý là một minh chứng điển hình cho việc cung cấp phản hồi cho người dùng. Những tín hiệu này không chỉ giúp người dùng biết rằng hệ thống vẫn đang hoạt động mà còn làm giảm cảm giác lo lắng hay bối rối trong khi chờ đợi. Hãy chắc chắn rằng mọi hành động của người dùng đều được phản hồi một cách nhanh chóng và rõ ràng.

15. Đừng thực hiện những thay đổi mang tính đột ngột với người dùng

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng người dùng rất không hài lòng khi một ứng dụng thực hiện các thay đổi quá đột ngột. Điều này đã được eBay chứng minh khi họ thay đổi màu nền của website từ màu vàng sang màu trắng, dẫn đến hàng loạt phản ánh từ khách hàng. Những thay đổi lớn và đột ngột có thể khiến người dùng cảm thấy mất phương hướng, và điều này có thể làm giảm lòng trung thành của họ đối với sản phẩm.

Nếu doanh nghiệp của bạn có ý định thực hiện những thay đổi lớn, hãy làm điều đó một cách từ từ và có chiến lược. Cân nhắc việc thử nghiệm các thay đổi nhỏ hơn trước khi áp dụng những thay đổi lớn. Bằng cách này, bạn có thể thu thập phản hồi từ người dùng và điều chỉnh theo nhu cầu của họ, tạo ra một quá trình chuyển tiếp mượt mà hơn và giữ chân người dùng hiệu quả hơn.

16. Kết luận

Trải nghiệm người dùng là một lĩnh vực đầy thách thức nhưng cũng rất thú vị. Việc hiểu rõ và áp dụng những nguyên tắc cơ bản trong thiết kế sẽ giúp bạn tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người dùng một cách tốt nhất. Hãy luôn đặt người dùng lên hàng đầu và không ngừng tìm hiểu, cải thiện để mang đến những trải nghiệm tuyệt vời nhất cho họ.